Frankrijk geeft drie schedels na 128 jaar terug aan Madagaskar

Gepubliceerd op 28/08/2025 02:00 in Opmerkelijk

Frankrijk heeft drie schedels die 128 jaar geleden als oorlogstrofeeën werden meegenomen, teruggegeven aan Madagaskar. Eén van deze schedels wordt vermoedelijk toegekend aan koning Toera, die in 1897 werd gedood en onthoofd door Franse troepen.

Eind negentiende eeuw stuurde Frankrijk een troepenmacht naar het westen van Madagaskar om controle te krijgen over het Menabé-koninkrijk. Hier brachten de Fransen een bloedbad aan en vermoordden koning Toera, de laatste heerser van het koninkrijk. Zijn hoofd, samen met andere menselijke resten, werd als oorlogsbuit naar Frankrijk gebracht.

De drie schedels, behorende tot de Sakalava, de etnische groep van koning Toera en zijn hofhouding, lagen jarenlang opgeslagen in het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Parijs. Op dinsdag werden deze teruggegeven aan Madagaskar.

De Franse minister van Cultuur noemde de teruggave historisch en benadrukte dat de schedels onder omstandigheden in de nationale collecties waren terechtgekomen die de menselijke waardigheid schonden en verband hielden met koloniaal geweld. Haar ambtgenoot uit Madagaskar beschouwde de terugkeer van de schedels als een belangrijk moment voor de Sakalava-gemeenschap en het hele volk, wegens hun grote culturele en emotionele waarde.

Madagaskar was van 1897 tot 1960 een Franse kolonie. Tijdens een bezoek aan het eiland in april riep de Franse president Macron op tot vergiffenis voor de "bloedige en tragische" kolonisatie van Madagaskar.

De terugkeer van de schedels markeert tevens de eerste toepassing van een wet uit 2023 die de teruggave van menselijke resten uit Franse collecties moet versnellen. Naar schatting bevinden zich nog meer dan 20.000 menselijke resten uit de hele wereld in het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Parijs, waarvan verwacht wordt dat onder de nieuwe wet meer zullen worden teruggegeven.

Dit is niet de eerste keer dat Frankrijk menselijke resten uit de koloniale tijd teruggeeft. Zo werden in 2002 lichaamsdelen van de Zuid-Afrikaanse Saartjie Baartman, die als een menselijke attractie in Europa werd tentoongesteld, teruggegeven aan Zuid-Afrika.