Discussie over statiegeldwet: lobbyprocessen bedrijfsleven ondoorzichtig

Gepubliceerd op 11/01/2025 23:00 in Economie

Uit documenten die zijn opgevraagd met een Woo-verzoek blijkt dat er verschillende keren is gesproken tussen het bedrijfsleven en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over de uitbreiding van de statiegeldwet. Wat er precies is besproken blijft echter onduidelijk, meldt de NOS.

In 2019 vroegen gemeenten en maatschappelijke organisaties het ministerie om een innameverplichting voor verkopers van flesjes en blikjes met statiegeld, maar dit werd niet in de wet opgenomen. Hierdoor blijven consumenten nog steeds lang met hun lege flesjes en blikjes zitten voordat ze deze kunnen inleveren.

Het bedrijfsleven was destijds tegen een verplichting, maar lijkt nu van gedachten te zijn veranderd. Het ministerie onderzoekt momenteel de mogelijkheid van een innameplicht en zal dit voorjaar met de resultaten komen.

Deskundigen noemen het proces rondom de statiegeldwet een typisch voorbeeld van lobbypraktijken. Het bedrijfsleven heeft naar verluidt veel invloed gehad op dit langlopende proces. Ook benadrukken zij dat de lobbyisten van het bedrijfsleven strategisch te werk gaan en voornamelijk informele kanalen gebruiken om hun belangen te behartigen.

Hoogleraar Caelesta Braun legt uit dat bij het vormen van een wet veel lobbyprocessen plaatsvinden, waarbij het zichtbare deel slechts het topje van de ijsberg is. Het bedrijfsleven heeft volgens haar door de financiële middelen en lange adem een veel sterkere positie dan bijvoorbeeld actiegroepen en gemeenten.

Er wordt gesproken over een transparantie-paradox, waarbij strengere regels leiden tot nieuwe manieren om transparantie te omzeilen. Universitair hoofddocent Marcel Hanegraaff benadrukt het belang van het reconstrueren van lobbyprocessen om de macht van bedrijven enigszins te beperken.

De discussie over de statiegeldwet laat zien dat het bedrijfsleven een grote invloed heeft op besluitvormingsprocessen, terwijl andere partijen, zoals consumenten, ngo's en gemeenten, minder gehoord worden. Volgens experts is het noodzakelijk om naar meer proactieve openbaarmaking van lobbyactiviteiten te streven om meer transparantie en gelijkheid in besluitvorming te waarborgen.