Dalend aantal vakbondsleden roept vragen op over rol van vakbonden in Nederland

Gepubliceerd op 09/09/2024 21:00 in Economie

Het aantal werknemers dat lid is van een vakbond is de afgelopen dertig jaar gestaag gedaald. In 1993 was nog 28 procent van de werknemers lid van een bond, maar in 2023 is dat percentage gedaald naar 15 procent, volgens het CBS.

Deze afname roept vragen op over de rol van vakbonden in Nederland. Vakbonden onderhandelen namens werknemers met werkgevers over bijvoorbeeld cao's, waarin zaken als loonsverhogingen, werktijden en thuiswerkregels worden afgesproken.

Hoewel het ledental van vakbonden daalt, blijkt uit enquêtes dat veel niet-leden nog steeds positief zijn over vakbonden en er zelfs van profiteren. Ongeveer 87 procent van alle werkenden beschouwt de vakbond nog steeds als hun vertegenwoordiger.

Vakbonden behalen resultaten zoals loonsverhogingen die gelden voor alle werknemers in een sector of bedrijf, ongeacht of ze lid zijn van de vakbond. Dit betekent dat niet-vakbondleden de voordelen (meer loon) genieten zonder de nadelen (bondscontributie).

De vicevoorzitter van FNV, Kitty Jong, benadrukt het belang van vakbonden in het onderhandelingsproces met werkgevers. Hoewel ze soms overweegt alleen nog cao's voor leden af te sluiten, blijft FNV zich inzetten voor bewustwording van de rol van vakbonden, onder meer door gastlessen op middelbare scholen te geven.

Werkgevers maken zich zorgen over het afnemende aantal vakbondsleden, maar benadrukken dat vakbonden ook het algemene werknemersbelang behartigen en niet alleen voor hun eigen leden opkomen.

Hoogleraar Verhulp suggereert dat de financiering van vakbonden wellicht moet veranderen vanwege het dalende aantal betalende leden. Hij oppert bijvoorbeeld een systeem waarbij alle werknemers automatisch lid zijn, tenzij ze aangeven dat niet te willen.

Ondanks de uitdagingen blijft FNV zich inzetten voor haar leden en werkt ze aan het aantrekken van nieuwe leden, vooral onder jongeren. De vakbond blijft zichzelf heruitvinden en investeert in toekomstige generaties.