Shell en ExxonMobil beginnen arbitragezaak tegen Nederlandse Staat over compensatie gederfde inkomsten

Gepubliceerd op 13/02/2024 21:00 in Economie

Shell en ExxonMobil zijn een arbitragezaak begonnen tegen de Nederlandse Staat vanwege onenigheid over compensatie voor de verminderde inkomsten als gevolg van de versnelde afbouw van de gaswinning in Groningen. Een arbitragezaak is een alternatieve juridische procedure waarbij geschillen worden voorgelegd aan een commissie, wiens uitspraak bindend is. Mocht de uitspraak in het voordeel van de oliebedrijven uitvallen, dan kan de Staat mogelijk miljarden euro's aan compensatie moeten betalen.

Shell en Exxon hebben een concessie om gas te winnen uit het Groningenveld, die eeuwigdurend is. In 2018 heeft minister Wiebes van Economische Zaken besloten dat de gaswinning in 2030 zal eindigen vanwege de vele zware aardbevingen in het gebied. De oliemaatschappijen hebben vervolgens een akkoord gesloten waarin zij afspraken hebben gemaakt over het ontvlechten van de gehele organisatie van de gaswinning.

Dit ontvlechtingsproces omvat meer dan alleen het stoppen van de gaswinning. Het heeft ook betrekking op het gas dat nog in de opslagen in Grijpskerk en Norg aanwezig is, evenals het gashandelsbedrijf Gasterra, waar Shell, ExxonMobil en de Staat gezamenlijk eigenaar van zijn.

Een jaar later heeft minister Wiebes de oliemaatschappijen laten weten dat hij de gaswinning al in 2022 wil beëindigen. Dit heeft direct geleid tot nieuwe claims van Shell en Exxon, waarover Kamerleden zeer verrast waren.

De discussie over de financiële compensatie is nog steeds niet beslecht, zoals blijkt uit een Kamerbrief die staatssecretaris Vijlbrief vandaag naar de Kamer heeft gestuurd. Volgens Vijlbrief is er in 2020 al geprobeerd om gezamenlijk een verzoek tot arbitrage in te dienen, maar zonder succes.

"Daarna hebben er langdurige en intensieve gesprekken op verschillende niveaus plaatsgevonden met Shell en ExxonMobil over nieuwe vervangende afspraken", schrijft Vijlbrief. "Op 4 december hebben Shell en ExxonMobil mij geïnformeerd dat zij eenzijdig een arbitrageprocedure willen starten over dit onderwerp."

In de begrotingsstukken die informateur Plasterk gisteren naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, wordt ook verwezen naar de claim van Shell en Exxon en de gasvoorziening.

De uitkomst van deze arbitragezaak zal grote consequenties kunnen hebben, aangezien de Staat mogelijk aanzienlijke bedragen aan compensatie zal moeten betalen als de uitspraak in het voordeel van Shell en ExxonMobil uitvalt. Het is nu afwachten hoe deze zaak zich verder zal ontwikkelen en wat de uiteindelijke beslissing zal zijn.