Groep huishoudens financieel kwetsbaar voor duurzaam vervoersbeleid, volgens TNO

Gepubliceerd op 13/02/2024 12:00 in Economie

Een onderzoeksorganisatie genaamd TNO heeft geconcludeerd dat een groep van tussen de 113.000 en 270.000 huishoudens financieel kwetsbaar is voor beleid gericht op duurzamer vervoer. Het onderzoek keek naar verschillende factoren, waaronder het aantal afgelegde kilometers, het inkomen en de beschikbaarheid van openbaar vervoer als alternatief. Het exacte aantal kwetsbare huishoudens is afhankelijk van de brandstofprijs en de grens die wordt gesteld voor een laag inkomen.

Peter Mulder, werkzaam bij TNO, legt uit dat het gebruik van brandstofauto's steeds meer ontmoedigd wordt in het kader van de energietransitie, bijvoorbeeld door regels zoals milieuzones en hogere brandstofprijzen als gevolg van belastingen. Mulder benadrukt echter dat naast het bevorderen van duurzaamheid, het belangrijk is om rekening te houden met huishoudens die de overstap naar duurzamer vervoer niet zelf kunnen maken.

Mulder stelt dat als een huishouden afhankelijk is van een auto en vanwege financiële beperkingen geen elektrische auto kan aanschaffen, dit de kans op vervoersarmoede vergroot. Dit betekent dat bepaalde banen, voorzieningen en sociale relaties onbereikbaar worden vanwege de hoge kosten van vervoer.

De groep huishoudens die kwetsbaar is voor maatregelen ter bevordering van duurzame mobiliteit bestaat voornamelijk uit gezinnen met kinderen. Vooral eenoudergezinnen zijn oververtegenwoordigd, aldus TNO. Vaak hebben deze huishoudens een uitkering of pensioen als inkomstenbron. Ze bevinden zich voornamelijk in de zuidoostelijke regio van Nederland, waaronder Venlo, Enschede, Zevenaar, het gebied tussen Bergen op Zoom en Oss, en bepaalde wijken in Rotterdam en Almere.

Het kabinet heeft tussen april 2022 en juli 2023 een accijnsverlaging doorgevoerd vanwege de hoge brandstofprijzen. Uit simulaties blijkt dat deze maatregel voor de geïdentificeerde groep 'risico-huishoudens' heeft geleid tot een besparing van ongeveer 260 tot 300 euro per jaar. Voor andere huishoudens met een auto bedraagt de besparing 185 euro.

Peter Mulder merkt op dat deze huishoudens hier veel baat bij hebben gehad, maar omdat slechts een klein percentage van alle huishoudens tot deze kwetsbare groep behoort, profiteert ongeveer 98 procent van de kosten van de maatregel van minder of niet-kwetsbare huishoudens. Daarom concludeert Mulder dat een algemene accijnsverlaging geen efficiënte maatregel is om deze relatief kleine groep huishoudens te helpen.

Volgens TNO is beleid gericht op het intensiever gebruiken van alternatieve vervoersmiddelen, zoals elektrische fietsen, deelvervoer en openbaar vervoer, kansrijker. Met name omdat de meerderheid van deze kwetsbare huishoudens in stedelijke gebieden woont. Er is echter meer onderzoek nodig om concrete uitspraken te kunnen doen over dit beleid, aldus Mulder.