Informele schulden vormen groeiend probleem onder verschillende bevolkingsgroepen

Gepubliceerd op 05/02/2024 12:00 in Economie

Steeds meer Nederlanders, zowel moslims als mensen met andere achtergronden, krijgen te maken met de negatieve gevolgen van informele schulden. Dit blijkt uit een door het ministerie van Sociale Zaken gefinancierde studie, uitgevoerd in opdracht van het Nationaal Zakat Fonds, een hulporganisatie voor moslims. Het rapport, getiteld 'Informele schulden: een tweezijdige medaille', beschrijft uitvoerig de pijnlijke situaties en spanningen die ontstaan tussen schuldeisers en schuldenaren.

De solidariteit die voortkomt uit het helpen van vrienden of familie in financiële nood is de ene zijde van de medaille. Deze solidariteit is met name sterk aanwezig binnen moslimgemeenschappen, vanwege de sterke familiebanden en gemeenschapszin. Echter, er is ook een andere kant van de medaille: hoogoplopende conflicten en zelfs situaties waarbij 'informele deurwaarders' worden ingeschakeld om de schulden te innen.

Volgens islamitische organisaties groeit dit probleem onder Nederlandse moslims, maar ook bredere lagen van de bevolking ervaren steeds vaker problemen omtrent informele schulden. Het Nibud, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting, heeft vastgesteld dat in 2022 al 9 procent van de Nederlanders aangaf wel eens geld te lenen van vrienden of familie. In 2018 was dit nog 6 procent.

De groep die te maken krijgt met informele schulden is divers, zo stellen de onderzoekers. Dit omvat onder andere alleenstaande ouderen, alleenstaande moeders met jonge kinderen, vluchtelingen, statushouders, jongeren, mensen met psychische problemen, gezinnen met verslavingsproblemen en uitkeringsgerechtigden.

Volgens de onderzoekers zijn er verschillende oorzaken voor het ontstaan van informele schulden. Hoge drempels bij formele instanties, zoals gemeentelijke schuldhulp, spelen hierin een rol. Daarnaast speelt ook het wantrouwen een rol, wat mede veroorzaakt wordt door het toeslagenschandaal, waardoor mensen terughoudend zijn om hulp te zoeken bij formele instanties.

De onderzoekers doen enkele aanbevelingen om de problematiek rond informele schulden aan te pakken. Zo adviseren zij om de toegang tot formele schuldhulpinstanties te verbeteren. Daarnaast pleiten zij voor meer aandacht en tijd om de negatieve gevolgen van informele schulden vroegtijdig te signaleren.

Het groeiende probleem van informele schulden is zorgwekkend onder Nederlandse moslims en andere bevolkingsgroepen. Het veroorzaakt spanningen tussen families en brengt zowel schuldeisers als schuldenaren in stressvolle situaties. Het is daarom van belang dat er actie wordt ondernomen om de problematiek aan te pakken en de negatieve gevolgen te beperken.