Milieudefensie klaagt ING aan in nieuwe klimaatrechtszaak, vergelijkbaar met zaak tegen Shell

Gepubliceerd op 20/01/2024 01:00 in Economie

De zaak tegen Shell, waarbij de rechter drie jaar geleden oordeelde dat de oliegigant de CO2-uitstoot sneller moest terugdringen, heeft een enorme impact gehad op de duurzaamheidsagenda van bedrijven. Dit is volgens directeur Rens van Tilburg van het Sustainable Finance Lab en hoogleraar privaatrecht Elbert de Jong mede te danken aan de media-aandacht die de zaak heeft gekregen. De aandacht heeft geleid tot een verandering in de aanpak van bedrijven op het gebied van duurzaamheid. Sommige bedrijven zijn voorzichtiger geworden en durven minder duurzame ambities uit te spreken uit angst deze niet waar te kunnen maken, terwijl andere bedrijven juist "dapperder" zijn geworden en vooruitstrevende maatregelen nemen om zich te onderscheiden van concurrenten in de sector.

Ook ING heeft haar duurzaamheidsbeleid aangescherpt sinds de Shell-zaak. De bank kondigde vorige maand aan dat zij in 2040 geen belangen meer wil hebben in de olie- en gaswinning. Volgens Van Tilburg kan dit worden gezien als een anticipatie op een mogelijke rechtszaak, om aan te tonen dat ING duurzame initiatieven onderneemt die andere banken nog niet doen. Milieudefensie vindt echter dat de verduurzamingssnelheid bij ING nog niet hoog genoeg ligt en heeft besloten de bank voor de rechter te dagen, vergelijkbaar met de zaak tegen Shell.

Hoewel de rechtszaak tegen ING naar verwachting niet veel anders zal verlopen dan de zaak tegen Shell, aangezien beide bedrijven een maatschappelijke zorgplicht hebben, kan deze zaak ook grote gevolgen hebben voor andere grote banken. Van Tilburg legt uit dat ING een beperkt aantal concurrenten heeft in Nederland en andere grote Europese markten. Als ING bepaalde financieringen niet meer mag doen, zullen ABN AMRO en Rabobank ook onder druk komen te staan om vergelijkbare maatregelen te nemen.

De zaak tegen Shell was niet een op zichzelf staand geval, maar maakt deel uit van een trend waarbij steeds meer mensen en organisaties naar de rechter stappen om een strengere klimaataanpak af te dwingen. Deze "juridisering van duurzaamheidsinitiatieven" is volgens onderzoeker Dirk Schoenmaker van de Brusselse denktank Bruegel nog maar het begin. Hoewel er wereldwijd veel rechtszaken tegen bedrijven zijn geweest die onsuccesvol waren, was de Shell-zaak een uitzondering die veel impact heeft gehad. De nieuwe zaak tegen ING zal naar verwachting makkelijker verlopen vanwege het bestaande precedent. Bedrijven moeten zich houden aan maatschappelijke normen en wennen aan het idee dat ze daarop worden aangesproken.

Al met al heeft de zaak tegen Shell grote gevolgen gehad voor de duurzaamheidsagenda van bedrijven en heeft het de weg geopend voor vergelijkbare rechtszaken. De aandacht en impact van deze zaken tonen aan dat het juridisch speelveld op het gebied van duurzaamheid relevanter is dan ooit gedacht.