Rentetarieven voor sociale leningen sterk verschillend per gemeente

Gepubliceerd op 30/12/2023 02:00 in Economie

In Nederland verschillen de rentetarieven voor sociale leningen sterk per gemeente. Sociale leningen worden verstrekt door gemeentelijke kredietbanken en zijn bedoeld voor mensen met onvoldoende inkomen om een lening bij een reguliere bank te krijgen. Deze leningen kunnen worden aangevraagd in noodgevallen, zoals bij een kapotte wasmachine.

Uit onderzoek blijkt dat de rentetarieven voor deze leningen aanzienlijk kunnen verschillen tussen gemeenten. Zo betaalt iemand die een sociale lening krijgt van de kredietbank in Nijmegen een rente van 2,4 procent, terwijl dit in Groningen ruim drie keer zo hoog is, namelijk 8 procent. Dit betekent dat er een verschil van 67 euro kan zijn op een lening van 600 euro die in twee jaar wordt afgelost. Dit is een aanzienlijk bedrag voor de doelgroep van deze leningen, die vaak moeten rondkomen van een laag inkomen.

Gemeentelijke kredietbanken zijn bedoeld om plotselinge financiële nood te lenigen, waarbij de kapotte wasmachine vaak als voorbeeld wordt genoemd. Echter, ook bij andere onvoorziene kosten kan een lening worden aangevraagd. De meeste kredietbanken hanteren een inkomensgrens voor het verstrekken van een lening, vaak gebaseerd op een percentage van het minimumloon. Als iemand meer verdient, kan deze persoon niet bij de kredietbank terecht.

De reden voor de grote verschillen in rentetarieven heeft te maken met de gemeentelijke bijdrage. De gemeente Groningen geeft aan dat zij hebben gekozen voor een rente van 8 procent om deels kostendekkend te kunnen zijn. De gemeentelijke kredietbank in Nijmegen hanteert een tarief van 2,4 procent door het gemiddelde van commerciële banken (6,4 procent) te nemen en daar 4 procentpunten van af te trekken. Deze keuze voor sociaal beleid is al tien jaar geleden gemaakt.

Gemeenten kunnen mensen met lage inkomens op verschillende manieren helpen bij geldproblemen, zoals een vergoeding voor energiekosten of bijzondere bijstand. Bijzondere bijstand kan in de ene gemeente royaler zijn dan in de andere. Zo biedt de gemeente Utrecht geen sociale leningen aan, maar bieden zij praktisch altijd een oplossing via bijzondere bijstand in de vorm van een gift, geen lening. In uitzonderlijke gevallen waarin toch een lening wordt afgesloten, wordt deze aangeboden zonder rente. Daarnaast biedt de Gemeentelijke Kredietbank in Den Haag naast sociale leningen ook hypotheken aan voor mensen die niet bij commerciële hypotheekverstrekkers terecht kunnen.

De grote verschillen in rentetarieven voor sociale leningen passen binnen het beeld dat de ondersteuning voor mensen met geldproblemen afhankelijk is van de gemeente waar zij wonen. De Commissie sociaal minimum heeft eerder aan het kabinet geadviseerd om de verschillen in ondersteuning tussen gemeenten te beperken. Lector schulden en incasso Nadja Jungmann van de Hogeschool Utrecht geeft aan dat het logisch zou zijn om ook op het gebied van rentetarieven te zoeken naar meer uniformiteit. Vooral voor de allerlaagste inkomens kan een paar procent verschil het verschil maken tussen wel of niet kunnen kopen van extra's, bijvoorbeeld tijdens de feestdagen.