Opkoopbescherming huurhuizen in Utrecht heeft gewenst effect, blijkt uit analyse

Gepubliceerd op 18/12/2023 11:00 in Economie

Uit een analyse van het Kadaster blijkt dat het verbod voor beleggers om huurhuizen te kopen in Utrecht het gewenste effect heeft. De opkoopbescherming zorgt ervoor dat meer mensen een woning kunnen vinden. In 2018 ging nog 13 procent van alle verkochte huizen naar verhuurders, maar in de eerste helft van dit jaar was dat nog maar 2 procent. Tegelijkertijd groeide het aantal starters op de woningmarkt, van 26 procent in de tweede helft van 2012 naar 53 procent in het afgelopen halfjaar.

"Wij zijn verheugd te zien dat de opkoopbescherming werkt", zegt wethouder De Vries van Wonen. "Dit sluit aan bij ons uitgangspunt dat wonen geen verdienmodel mag zijn; het is een fundamenteel recht."

Utrecht was een van de eerste gemeenten die de opkoopbescherming invoerden toen het in 2022 wettelijk mogelijk werd voor gemeenten met woningtekorten. Voor huizen in de goedkope en middensegmenten werd de koper verplicht om daadwerkelijk in de woning te gaan wonen. Momenteel geldt dit in Utrecht voor alle huizen onder de 587.000 euro. Hierdoor wordt voorkomen dat beleggers particulieren uit de markt bieden.

Met name starters hebben geprofiteerd van de opkoopbescherming in Utrecht. Hun aandeel is gestegen van 41 procent in 2020 naar 62 procent dit jaar in de goedkope en middensegmenten. Tegelijkertijd is het aandeel investeerders gedaald van 17 procent naar 3 procent.

De gemeente heeft in ongeveer 85 gevallen een uitzondering gemaakt voor kopers die de woning toch willen verhuren, voornamelijk wanneer iemand een woning kocht voor een familielid om in te wonen. Er zijn twee bestuurlijke boetes opgelegd, met een maximumbedrag van 12.500 euro.

De analyse kijkt ook naar de wens van de gemeenteraad om een opkoopverbod in te stellen voor duurdere segmenten. De gemeente twijfelt echter of dit proportioneel is, aangezien dit jaar al 423 woningen boven de 550.000 euro zijn verkocht aan starters, tegenover slechts 25 die werden opgekocht door investeerders.

Het advies is dan ook om niet nu al, na een jaar, zo'n aanpassing te doen. Het is verstandiger om te wachten tot de wet na 5 jaar wordt geëvalueerd. Op basis van die evaluatie kan worden bepaald of het ook voor duurdere segmenten nodig is om een opkoopverbod in te stellen.

Dankzij de opkoopbescherming kunnen meer mensen in Utrecht een woning vinden. Het succes ervan is duidelijk zichtbaar in de cijfers, waarbij het aantal verkochte huizen aan verhuurders aanzienlijk is gedaald en het aantal starters op de woningmarkt is gestegen. De gemeente zal de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten blijven houden en waar nodig aanpassingen maken om een eerlijke woningmarkt te bevorderen.