Vorming rechtse coalitie kan vertraging energietransitie veroorzaken, waarschuwt netbeheerder Tennet

Gepubliceerd op 01/12/2023 04:00 in Economie

Netbeheerder Tennet, verantwoordelijk voor het beheer van het landelijke hoogspanningsnet, waarschuwt dat de energietransitie vertraging kan oplopen als de vier grote rechtse partijen gezamenlijk een coalitie gaan vormen. In een interview met Nieuwsuur uit bestuursvoorzitter Manon van Beek haar zorgen: "Ik maak me zorgen, ik vrees dat we het momentum verliezen. We gaan naar een CO2-vrije toekomst en dan helpt onzekerheid en zigzagbeleid niet."

Verkiezingswinnaar PVV heeft in het verkiezingsprogramma aangegeven bijna al het klimaatbeleid te willen afschaffen. Hoewel Nederland gebonden is aan internationale afspraken over CO2-reductie, kan een nieuwe regering besluiten om het Klimaatfonds van 35 miljard euro flink te verminderen. De andere beoogde coalitiepartners BBB en NSC zijn kritisch over het huidige klimaatbeleid, maar steunen volledig het klimaatakkoord van Parijs. De VVD, die mogelijk ook deel zal uitmaken van een nieuw kabinet, wil stevig doorgaan met het ingezette klimaatbeleid.

De grote vraag is welk compromis een rechtse coalitie zal bereiken. Volgens Van Beek kunnen eventuele vertragingen grote gevolgen hebben. Bouwers van windmolens hebben bijvoorbeeld behoefte aan "zo'n tien jaar 100 procent duidelijkheid" over plannen voor nieuwe windparken. Als deze duidelijkheid ontbreekt, bestaat het risico dat ze uitwijken naar andere landen, zoals de Verenigde Staten.

Het niet realiseren van extra windparken kan ook een probleem vormen voor een deel van de Nederlandse industrie, die momenteel overstapt op elektriciteit als energiebron vanwege de hoge gasprijs als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

Ondertussen is het elektriciteitsnet op steeds meer plaatsen overbelast geraakt. De vraag naar ruimte op het stroomnet groeit sneller dan er nieuwe verbindingen kunnen worden gemaakt. Er staan momenteel 6600 bedrijven op de wachtlijst voor de afname van elektriciteit.

Deze overbelasting is mede het gevolg van de toename van zonne- en windenergie. Op zonnige momenten is er bijvoorbeeld meer aanbod van stroom dan het net aankan. Van Beek benadrukt echter dat de oplossing niet is om minder te investeren in groene energie. Ze pleit juist voor versnelling van de elektriciteitsinfrastructuur. Tennet zal dit jaar 4 miljard euro investeren, gevolgd door 6 miljard euro volgend jaar en vanaf 2025 jaarlijks 8 miljard euro.

In oktober kondigde klimaat- en energieminister Rob Jetten (D66) extra maatregelen aan, waaronder de overweging om bedrijven te verplichten om tijdens piekuren minder stroom af te nemen. Ook wil hij sneller vergunningen verlenen voor het aanleggen van nieuwe stroomkabels. Van Beek noemt deze maatregelen "hoopgevend" en pleit voor voortzetting van deze versnelling.

Daarnaast pleit de topvrouw van Tennet voor meer aandacht voor mensen die geconfronteerd worden met hoogspanningsmasten in hun achtertuin. Ze vindt dat de overheid deze mensen, vooral mensen met een klein inkomen, moet uitleggen waarom hun energierekening hoog is en maatregelen moet nemen om dit te verhelpen. "Het is ongelooflijk belangrijk dat we voor alle mensen in Nederland huizen verduurzamen en isoleren."

Hoewel het nog niet zeker is, lijkt de vorming van een rechtse coalitie waarschijnlijk. Voorafgaand aan de verkiezingen heeft Nieuwsuur onderzocht wat de polit