Winkels en consumenten betalen de prijs omdat inkoopbeperkingen de kosten in de EU verhogen

Gepubliceerd op 28/11/2023 10:00 in Economie

Uit een onderzoek dat is uitgevoerd na klachten van winkels blijkt dat winkels en consumenten onnodig duurder uit zijn omdat winkels hun voorraden niet mogen inkopen in andere landen van de Europese Unie (EU). Volgens het onderzoek, dat is uitgevoerd in opdracht van demissionair minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat, kan de inkoopprijs van 1 op de 25 goederen gemiddeld 10 procent hoger uitvallen door deze belemmeringen.

Meer dan de helft van de 44 grote inkopers die werden ondervraagd, gaf aan dat zij te maken hebben met territoriale leveringsbeperkingen door Europese fabrikanten en leveranciers. De belangrijkste redenen waarom inkopen in goedkopere EU-landen niet mogelijk is, zijn een verplichte verwijzing naar de Nederlandse vestiging van de leverancier en een volledige weigering om producten te leveren.

Het onderzoeksbureau Ecorys meldt dat ook meer dan 300 bedrijven dezelfde problemen ondervinden. Zelfs grote supermarkten, waaronder marktleiders Jumbo en Albert Heijn, geven aan dat ze voornamelijk geen A-merken in andere Europese landen kunnen inkopen. Ook doe-het-zelfzaken en online platforms ervaren hinder van deze belemmeringen, wat kan leiden tot hogere consumentenprijzen, een lagere winstmarge voor ondernemers en een beperkter productaanbod, volgens het ministerie.

Volgens minister Adriaansens worden vooral supermarkten getroffen door deze inkoopbeperkingen, maar ook drogisterijen en kledingwinkels ondervinden hogere kosten. Hij noemde als voorbeeld dat de prijs van cola met 50 cent kan stijgen en dat hij zelfs appelmoes heeft gezien waarbij de prijs bijna tot een euro opliep. De minister vindt dit zeer onwenselijk, vooral omdat de prijzen al erg hoog zijn. Hij is van plan om in Brussel een Europees verbod te realiseren op het discrimineren naar vestigingsplaats in het handelsverkeer tussen bedrijven. Hij voert hierover al overleg met andere EU-landen, waaronder Tsjechië en Oostenrijk, die ook met deze problemen kampen. De Benelux-landen zijn al bezig om hieraan te werken, wat goed nieuws is volgens Adriaansens.

Het invoeren van Europese regels zou supermarkten in staat stellen om producten goedkoper in te kopen in bijvoorbeeld Duitsland. Momenteel is dit officieel niet toegestaan vanwege Europese regels waarin staat dat het etiket in dezelfde taal moet zijn als het land waar het verkocht wordt. Dit belemmert consumenten om bijvoorbeeld de ingrediënten van een product te kunnen lezen. Onlinesupermarkt Picnic heeft deze beperking omzeild door A-merken uit het buurland te halen en ze vervolgens van een Nederlands etiket te voorzien. Het onderzoek geeft echter aan dat dit duur en logistiek omslachtig is.

Minister Adriaansens heeft beloofd om te onderzoeken of het mogelijk is om ook digitale etiketten aan te bieden bij de aankoop van producten, bijvoorbeeld met behulp van een QR-code. Hij merkt op dat steeds meer aankopen online plaatsvinden, maar dat niet iedereen digitaal vaardig genoeg is of een smartphone heeft. Hoewel het oplossen van de inkoopbeperkingen niet direct zal leiden tot lagere prijzen voor consumenten, zouden lagere prijzen op langere termijn mogelijk zijn als er meer concurrentie in de winkels ontstaat, aldus de onderzoekers.