Kunstverzameling van superrijken bijna evenveel waard als vermogen van alle Nederlanders

Gepubliceerd op 22/11/2023 01:00 in Economie

De kunstverzameling van superrijken wereldwijd is bijna net zoveel waard als het vermogen van alle Nederlanders samen. Dit blijkt uit een rapport van zakelijk dienstverlener Deloitte. Een deel van deze kunst verdwijnt permanent in opslagloodsen, waarvan de perfecte temperatuur en vochtigheidsgraad niet alleen zorgen voor ideale bewaaromstandigheden, maar ook dienen als een manier om belasting te ontwijken.

Volgens het rapport was de collectie kunst en verzamelobjecten van ultravermogende individuen afgelopen jaar naar schatting 2 biljoen euro waard. Ter vergelijking, al het spaargeld, vastgoed, aandelen en ander bezit van alle Nederlandse huishoudens samen was in dat jaar slechts 0,45 biljoen meer waard. In 2016 had de kunstcollectie van de superrijken nog een waarde van 1,5 biljoen euro.

Kunst is een geliefd investeringsobject onder superrijken, waarbij vermogensadviseurs steeds meer aanmoedigen om geld te investeren in kunstwerken. In 2014 vond nog maar de helft van de adviseurs dat kunst een onderdeel moest zijn van het vermogensbeheer, maar nu vindt 90% van de adviseurs kunst en verzamelobjecten zoals zeldzame wijnen, klassieke auto's en juwelen belangrijke ingrediënten.

Volgens kunstverzamelaar en miljonair Bert Kreuk is kunst een alternatief voor goud en aandelen, omdat kunst uniek is en er maar weinig werken van de kwaliteit van een Monet of Picasso zijn. Hierdoor worden die schilderijen niet snel minder waard.

Het wordt steeds populairder om een aandeel in een kunstwerk te kopen in plaats van het hele werk, met name onder jongere rijken.

De kunsthandel had in 2022 een waarde van 68 miljard dollar, terwijl de handel in luxe verzamelobjecten zelfs 363 miljard dollar bedroeg, bijna een verdubbeling in twee jaar tijd.

Onlangs werd een Picasso verkocht voor ruim 130 miljoen euro als onderdeel van een veiling van de kunstcollectie van de dit jaar overleden multimiljonair Emily Fisher Landau. De identiteit van de koper is onbekend. Volgens Kreuk is het kopen van dit soort schilderijen een internationaal spel van miljardairs geworden. Hijzelf bezit ook een Picasso en merkt op dat hij geluk heeft gehad dat hij 30 jaar geleden begon met kunst verzamelen, omdat hij zijn eigen collectie nu niet meer zou kunnen betalen.

Kreuk ziet dat ook Qatari's en Saudi's interesse hebben in Europese topkunst. De afgelopen 20 jaar is er veel naar Qatar gegaan om de musea daar te vullen, en nu doen de Saudi's hetzelfde.

Een aanzienlijk aantal topwerken hangt niet in de woonkamers van miljonairs of miljardairs. In sommige gevallen lenen de eigenaren hun kunst uit aan musea, maar een ander deel verdwijnt in zogeheten freeports - speciale opslagloodsen voor waardevolle objecten. Deze schilderijen zijn te duur om thuis aan de muur te hangen vanwege de verzekeringskosten, aldus Kreuk, die zelf ook een deel van zijn collectie in een freeport stalt. Hij benadrukt dat het gebruik van deze loodsen ook kan dienen om bepaalde kosten te omzeilen, zoals invoerrechten, btw of vermogensbelasting. Daarnaast beschrijft de IJslandse econoom Oddny Helgadóttir dat deze opslagloodsen voor luxegoederen deel uitmaken van een wereldwijd ecosysteem van belastingontwijking.