Verhoging minimumloon als oplossing voor bestaanszekerheid

Gepubliceerd op 17/11/2023 11:00 in Economie

Uit een onderzoek van Ipsos blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders zich bestaansonzeker voelt. Bestaanszekerheid houdt in dat men over voldoende middelen beschikt om in het levensonderhoud te kunnen voorzien en volwaardig deel uit te kunnen maken van de samenleving. Vakbonden pleiten daarom voor een verhoging van het minimumloon naar 16 euro per uur. Maar is dit de juiste oplossing voor het waarborgen van bestaanszekerheid?

Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau zijn er meer dan 200.000 Nederlanders die werken tegen het minimumloon of net daarboven, en die niet in aanmerking komen voor bepaalde toeslagen en regelingen. Het gezin van Amanda en Sjoerd uit Zeist valt ook binnen deze groep. Sjoerd is volledig afgekeurd na een val van de trap, maar krijgt geen volledige WIA-uitkering vanwege de wachtlijsten bij het UWV. Amanda werkt parttime in de kinderopvang, aangezien Sjoerd vanwege zijn gezondheid niet altijd voor de kinderen kan zorgen. Ze ontvangen geen hulp van de Voedselbank, maar krijgen wekelijks een voedselpakket van Stichting Burgerinitiatief Nederland.

Stichting Burgerinitiatief Nederland ondersteunt 1258 gezinnen in een vergelijkbare situatie als Amanda en Sjoerd. Deze groep bevindt zich net boven het bestaansminimum en valt tussen wal en schip. Volgens Jacco van den Essenburg van de stichting is het moeilijk omdat instanties verschillende normen hanteren voor de armoedegrens. Daarnaast wordt er vaak alleen naar het inkomen en de uitgaven gekeken, zonder rekening te houden met de behoeften op het gebied van sociale participatie, zoals sport voor kinderen.

Hoewel het minimumloon volgend jaar zal stijgen naar 13,27 euro bruto per uur, vinden vakbonden zoals FNV dit niet voldoende. Zij stellen dat het minimumloon niet gelijke tred heeft gehouden met de productiviteitsgroei van werknemers in de afgelopen veertig jaar. Het Sociaal en Cultureel Planbureau oppert enkele oplossingen voor de groep mensen die tussen wal en schip valt, zoals het verhogen van het minimumloon, de huurtoeslag en de kinderbijslag of het kindgebonden budget.

Volgens Daniël van Vuuren, een hoogleraar economie aan Tilburg University, heeft een forse verhoging van het minimumloon verschillende effecten op de economie. Hij pleit voor tussenstappen in plaats van een directe verhoging naar 16 euro per uur. Daarnaast zou het de werkgelegenheid en de concurrentiepositie van bedrijven beïnvloeden. Grote bedrijven zoals de VDL Groep en ASML betalen niet het minimumloon, waardoor zij minder last zouden hebben van een verhoging. Kleinere sectoren, zoals de land- en tuinbouw, zouden daarentegen wel geconfronteerd worden met de negatieve gevolgen, zoals productieverhuizing naar het buitenland en vervanging van arbeidskrachten door goedkopere machines.

Voor Amanda en Sjoerd blijft het een dagelijkse worsteling om rond te komen vanwege de stijgende kosten. Ze maken zich zorgen over de stijgende zorgverzekering en huurprijzen. Ondanks hun financiële moeilijkheden vinden ze het belangrijk dat hun kinderen goed kunnen eten. Ze moeten echter vaak 'nee' verkopen als het gaat om leuke uitjes. Het welzijn van hun kinderen komt voor hen op de eerste plaats.

Al met al blijft de vraag of een verhoging van het minimumloon naar 16 euro per uur de juiste oplossing is om bestaanszekerheid te waarborgen. Hoewel vakbonden en het Sociaal en Cultureel Planbureau deze maatregel aanbevelen, waarschuwt Daniël van Vuuren voor mogelijke negatieve gevolgen op de werkgelegenheid en de concurrentiepositie van bedrijven. Een stapsgewijze benader