Proefboringen naar aardwarmte gestart voor duurzame verwarming van Nederlandse huizen

Gepubliceerd op 15/11/2023 01:00 in Economie

De overheid is onlangs begonnen met proefboringen naar aardwarmte als alternatief voor aardgas voor de verwarming van woonwijken. Momenteel wordt nog 90 procent van alle huizen in Nederland verwarmd met behulp van aardgas, maar Energie Beheer Nederland (EBN), dat namens de overheid de proefboringen uitvoert, denkt dat een kwart van de huizen voor 2050 kan overstappen op aardwarmte.

Bij aardwarmte, ook wel geothermie genoemd, wordt op een diepte van ongeveer 2000 meter heet water gewonnen. Deze warmte kan worden gebruikt voor warmtenetwerken, waarna het water weer de grond in gaat via een tweede verbinding. In tegenstelling tot gaswinning, verandert de samenstelling van de bodem niet blijvend bij aardwarmte, waardoor de kans op aardbevingen minimaal is. Het grootste risico van aardwarmte is de mogelijke verontreiniging van zoetwatervoorraden die gebruikt worden voor drinkwater. Daarom is het verboden om naar aardwarmte te boren op plaatsen waar deze voorraden zich bevinden.

EBN brengt momenteel de "witte vlekken" in kaart, oftewel de gebieden in de Nederlandse bodem waar in het verleden nooit naar olie of gas is gezocht, waardoor er weinig kennis is over de samenstelling van de bodem. Het zogenaamde 'seismiek schieten', waarbij explosieven en meetapparatuur worden gebruikt om een soort echo van de bodem te creëren, is gebruikt om een eerste inventarisatie te maken van deze gebieden.

De komende tijd zal er op verschillende locaties geboord worden naar heetwaterbronnen met behulp van boortorens. De proefboringen zijn bedoeld om kennis op te doen over welke plaatsen in Nederland geschikt zijn voor aardwarmte als bron voor de verwarming van huizen en gebouwen. Op dit moment vinden de boringen onder andere plaats in de omgeving van Amsterdam.

In Den Haag worden al zo'n 2500 woningen in het zuiden van de stad verwarmd met behulp van aardwarmte. Dit is de eerste plek in Nederland waar op grote schaal aardwarmte wordt gebruikt voor de verwarming van huizen. Voor de bewoners verandert er weinig; hun huizen waren al aangesloten op een bestaand warmtenetwerk van Eneco en in plaats van een cv-ketel hebben ze nu een compacte warmtewisselaar in de meterkast.

Het aanleggen van warmtenetten is een kostbare investering op de lange termijn. Hierdoor loopt het overleg tussen overheden en energiebedrijven regelmatig vast. Het afgelopen jaar heeft de koppeling tussen de gasprijzen en de prijzen voor warmte tot onvrede geleid bij bewoners en politici. Minister Jetten voor Klimaat en Energie heeft daarom in de nieuwe Warmtewet laten vastleggen dat toekomstige warmtenetten voor meer dan 50 procent in handen moeten zijn van de overheid, waardoor gemeenten de controle krijgen over het warmtenet in plaats van commerciële energiebedrijven.

Daarnaast heeft de minister besloten om de koppeling tussen de gasprijs en de prijs voor warmte los te laten. EBN ziet dit als een groot voordeel voor consumenten die gebruik maken van een warmtenet. De prijs van aardwarmte kan namelijk voor lange tijd worden vastgesteld, in tegenstelling tot de fluctuerende gasprijzen op de internationale markt.

Warmtenetten zullen ook de druk op het overbelaste elektriciteitsnet verminderen, aangezien huizen dan niet meer over hoeven te stappen op een elektrische warmtepomp.

De nieuwe Warmtewet, die begin volgend jaar behandeld zal worden door de Tweede Kamer, zorgt voor onrust bij energiebedrijven. Zij vragen zich af of ze nog voldoende zeggenschap hebben over de warmtenetwerken om grote invest