Rekeningrijden blijft omstreden thema in Nederlandse politiek
Gepubliceerd op 09/11/2023 12:00 in Economie
Het invoeren van een kilometerheffing voor auto's, ook wel bekend als rekeningrijden of betalen naar gebruik, blijft een controversieel onderwerp binnen de Nederlandse politiek. Hoewel het demissionaire kabinet in het coalitieakkoord had afgesproken om vanaf 2030 een vorm van rekeningrijden in te voeren, werd dit plan na de val van het kabinet controversieel verklaard. De standpunten van politieke partijen op dit gebied lopen sterk uiteen, waardoor er veel te kiezen valt.
De meeste voorstanders van rekeningrijden zijn te vinden bij linkse partijen, terwijl de meeste tegenstanders juist binnen rechtse partijen te vinden zijn. Er zijn echter enkele uitzonderingen, zoals de VVD, SP en Bij1. De meningen van de partijen en de haalbaarheid van hun plannen zullen hieronder worden besproken.
Al decennia wordt rekeningrijden gezien als een mogelijke oplossing voor files en de uitstoot van CO2. Zowel de files als de uitstoot zijn de afgelopen jaren toegenomen in Nederland. Bovendien blijkt uit een onderzoek van de ANWB dat bijna 70 procent van de Nederlanders betalen naar gebruik eerlijker vindt dan betalen naar bezit.
Het samenwerkingsverband Mobiliteitsalliantie, bestaande uit 25 organisaties zoals de ANWB, Bovag en verschillende ov-partijen, vindt het jammer dat betalen naar gebruik opnieuw ter discussie staat. De alliantie pleit al langer voor rekeningrijden om Nederland "bereikbaar en schoon te houden".
Het idee achter rekeningrijden is simpel: hoe meer kilometers men rijdt, hoe meer men moet betalen. Als tegenprestatie zou de huidige motorrijtuigenbelasting worden afgeschaft. Daarnaast blijven autobezitters belasting betalen voor de aanschaf (bpm) en het brandstofverbruik (accijns) van hun voertuig.
De uitvoering van rekeningrijden is echter complex, aangezien de registratie van gereden kilometers en de bepaling van de kosten een uitdaging vormen. Ideeën variëren van het gebruik van kastjes in auto's tot het doorgeven van de kilometerstand bij de jaarlijkse apk-keuring.
De partijen die voorstander zijn van rekeningrijden baseren hun argumenten voornamelijk op klimaatverandering en de vermindering van files. D66 stelt bijvoorbeeld dat de kosten afhankelijk zouden moeten zijn van factoren zoals CO2-uitstoot, het tijdstip van rijden en de regio waarin men zich bevindt. Gebieden waar mensen afhankelijker zijn van de auto zouden een korting moeten krijgen. Dit zou de filedruk verminderen en zorgen voor schonere lucht.
PvdA-GroenLinks wil dat "de vervuiler betaalt", terwijl de Partij voor de Dieren sowieso minder autoverkeer wil. Ook ChristenUnie en Volt pleiten voor een kilometerprijs die gebaseerd is op milieukenmerken, tijdstip en locatie.
De privacy van de automobilist is voor de partijen een belangrijk aandachtspunt. Het is voor hen onacceptabel dat alle auto's te traceren zouden zijn. Hoe deze zaken gecontroleerd kunnen worden, terwijl de privacy gewaarborgd blijft, is echter niet helemaal duidelijk.
SGP en VVD zijn voorstanders van rekeningrijden, maar verzetten zich tegen een spitsheffing. Volgens de VVD moet het tarief niet afhankelijk zijn van het tijdstip en de locatie waarop de auto wordt gebruikt.
Tegenstanders van rekeningrijden, zoals CDA, BBB en NSC, richten zich vooral op de kiezers in landelijke gebieden. Zij stellen dat mensen op het platteland minder alternatieven hebben voor de auto dan mensen in stedelijke gebieden. Het CDA is de enige partij van de huidige coalitie die zich tegen de plannen keert.
Bij1 richt zich in