Bedrijven ontwijken regels voor wegwerpplastic, doelen niet gehaald

Gepubliceerd op 24/10/2023 13:00 in Economie

Bedrijven maken gebruik van mogelijkheden om de regels omtrent wegwerpplastic te ontwijken, waardoor de doelen om de hoeveelheid plastic zwerfafval te verminderen in gevaar komen. Dit blijkt uit een rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) dat vandaag aan de Tweede Kamer is aangeboden.

Eerder heeft de NOS al gemeld dat de inspectie negatief oordeelde over de uitvoerbaarheid, haalbaarheid en fraudebestendigheid van de regels voordat deze werden ingevoerd.

Het betreft een reeks regels die sinds 2021 geleidelijk worden ingevoerd om het gebruik van herbruikbare verpakkingen te bevorderen en zo de hoeveelheid plastic zwerfafval te verminderen. Dagelijks worden er in Nederland 19 miljoen plastic bakjes en bekers weggegooid.

Een van de onderdelen van deze regels is een omstreden toeslag op plastic wegwerpbakjes en -bekers. Vorige week heeft de Tweede Kamer nog een motie aangenomen om deze toeslag af te schaffen.

Volgens de ILT maken bedrijven slim gebruik van ontwijkmogelijkheden in de regelgeving en concentreren ze zich nog steeds voornamelijk op wegwerpverpakkingen. Hoewel wat deze bedrijven doen niet illegaal is, wordt het wel als ongewenst beschouwd door de handhavingsorganisatie.

Een van de tactieken die bedrijven toepassen, is het vervangen van harde plastic verpakkingen waar supermarkten een toeslag voor moeten rekenen, door 'zachte' plastic wikkels. Dit geldt bijvoorbeeld voor eenpersoonsporties van noten, salades, fruit of snoepgroenten.

Daarnaast is er een toename van drankkartons in de schappen om het statiegeld op blikjes en kleine flesjes te vermijden. Producenten van sappen, siropen, zuiveldranken en alcoholische dranken geven de voorkeur aan plastic flessen als verpakking, omdat zij hiervoor geen statiegeld hoeven te rekenen. Als zij voor blik kiezen, zijn zij juist wel verplicht om statiegeld te vragen.

Ook passen bedrijven minimale aanpassingen toe op producten zoals plastic rietjes, borden en bestek om deze vervolgens als herbruikbaar te presenteren, terwijl ze in de praktijk slechts eenmalig worden gebruikt, aldus de inspectie.

De ILT waarschuwt dat door deze ontwijkingstechnieken de doelen om de hoeveelheid plastic zwerfafval te verminderen in gevaar komen. Het rapport benadrukt dat het belangrijk is om bedrijven aan te sporen om zich daadwerkelijk te richten op het gebruik van herbruikbare verpakkingen en wegwerpplastic te vermijden.

De Tweede Kamer zal het rapport van de ILT bestuderen en maatregelen overwegen om het gebruik van wegwerpplastic effectiever te verminderen en de doelen alsnog te bereiken.