Statiegeld op blik en plastic flesjes leidt tot afname zwerfafval

Gepubliceerd op 05/10/2023 10:00 in Economie

Het aantal blikjes dat op straat belandt, is aanzienlijk verminderd sinds de invoering van statiegeld. Dit blijkt uit de meest recente metingen van Rijkswaterstaat. In acht jaar tijd is het aantal blikjes in het zwerfafval niet zo laag geweest. Demissionair staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat meldt echter dat deze meting slechts de eerste is en dat verdere metingen dit jaar moeten uitwijzen of er sprake is van een eenmalige uitschieter of een trend.

Sinds de invoering van statiegeld op blik op 1 april van dit jaar, is het aantal in het zwerfafval gevonden blikjes met een derde verminderd ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen drie jaar. In het eerste kwartaal was er nog sprake van een kleine stijging, maar deze trend heeft zich niet doorgezet in het tweede kwartaal.

Ook het aantal plastic flesjes in het zwerfafval is afgenomen. In de eerste helft van dit jaar werden ruim 60 procent minder flesjes gevonden vergeleken met dezelfde periode in 2020. Dit was het laatste jaar waarin er geen statiegeld op plastic flesjes betaald hoefde te worden.

Wat betreft drankkartons lijkt het aantal in het zwerfafval stabiel te zijn gebleven. Hoewel deze verpakkingen geen statiegeld hebben, concludeert staatssecretaris Heijnen voorzichtig dat er geen sprake lijkt te zijn van een verschuiving van verpakkingen met statiegeld naar verpakkingen zonder statiegeld. Deze bevinding staat echter lijnrecht tegenover de conclusie van Zwerfinator Dirk Groot, die sinds 2016 metingen verricht naar zwerfafval. Groot beweert dat er sinds de invoering van statiegeld op flesjes in 2021 juist steeds meer drankkartons op straat belanden, omdat sommige fabrikanten met deze verpakking het statiegeld willen omzeilen.

Ondanks deze discussie concludeert staatssecretaris Heijnen in een Kamerbrief dat statiegeld effectief is in de strijd tegen zwerfafval. Tegelijkertijd benadrukt zij dat producenten van drankverpakkingen meer moeite moeten doen om plastic flesjes en blikjes in te zamelen. Een maand geleden uitte zij haar ontevredenheid nadat was gebleken dat het bedrijfsleven slechts 68 procent van de plastic flessen had ingezameld, in plaats van de wettelijk verplichte 90 procent. De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft toen verbeteringen op korte termijn geëist van het Afvalfonds, dat verantwoordelijk is voor de inzameling.

De resultaten van de eerste metingen na de invoering van statiegeld op blik en plastic flesjes zijn bemoedigend. Als deze trend zich voortzet, kan dit een belangrijke stap zijn in het verminderen van zwerfafval. Het is echter van groot belang dat producenten hun verantwoordelijkheid nemen en zich harder inzetten voor het inzamelen van plastic flesjes en blikjes. Op deze manier kan de impact van zwerfafval op het milieu verder worden verminderd.