Banken woest over afgezwakt plan voor extra bankenbelasting

Gepubliceerd op 04/10/2023 23:00 in Economie

Nederlandse banken zijn woedend over het afgezwakte plan voor een extra bankenbelasting. Hoewel de Tweede Kamer het bedrag dat met de belasting moet worden opgehaald heeft verlaagd naar 150 miljoen euro, zijn de banken nog steeds zeer ontevreden. Ze vinden het idee van een bankenbelasting "kortzichtig" en zijn van mening dat het concurrentieverstorend werkt en slecht is voor de marktwerking. Ondanks deze felle reacties durven de banken voorlopig nog niet met een vertrek uit Nederland te dreigen.

Op het moment dat het onderwerp van de bankenbelasting weer ter sprake kwam in Den Haag, hadden de grote banken ING en Rabobank toevallig een rondetafelgesprek met journalisten gepland bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). In eerste instantie wilde de Tweede Kamer jaarlijks 350 miljoen euro ophalen met de extra belasting, maar na aanpassing van het plan is dit bedrag verlaagd naar 150 miljoen euro.

De banken zijn hier echter absoluut niet tevreden mee. Bas Brouwers, financieel directeur van Rabobank, mopperde over het feit dat bedrijven meer belasting moeten betalen wanneer ze meer winst maken. Steven van Rijswijk, topman van ING, noemde het afwentelen van een begrotingstekort op de banken "een slecht idee" en waarschuwde voor concurrentievervalsing.

Volgens VVD-Kamerlid Eelco Heijnen hebben banken al gedreigd met vertrek uit Nederland. Van Rijswijk noemde een mogelijke verhuizing van het hoofdkantoor van ING naar het buitenland "gecompliceerd" en "ingrijpend", maar sloot het niet volledig uit. Brouwers achtte de kans op een vertrek van Rabobank "niet groot". Hij waarschuwde echter wel voor een vertrek bij een fusie of overname door een buitenlandse bank.

De Volksbank en ABN Amro worden al jaren genoemd als mogelijke overnameprooien voor grote Europese banken. Vorig jaar informeerde het Franse BNP Paribas bijvoorbeeld al naar de mogelijkheid om ABN Amro over te nemen.

Initiatiefnemer Jesse Klaver van GroenLinks kreeg juist steun van een meerderheid in de Tweede Kamer voor de extra bankenbelasting tijdens de Algemene Beschouwingen. Dit was een reactie op de hoge winsten die banken dit jaar behalen door de snel stijgende rente. Volgens Brouwers van Rabobank zijn deze winsten echter relatief laag.

Medy van der Laan, voorzitter van de NVB, noemde de huidige winsten normaal en stelde dat een gezonde winst nodig is om geld op de kapitaalmarkten op te halen en bijvoorbeeld aantrekkelijke hypotheken te verstrekken. Brouwers erkende echter dat het lastig is om dit aan klanten uit te leggen, vooral wanneer zij zien dat de spaarrente langzaam stijgt en de hypotheekrente sneller. Ondertussen worden er hoge winstuitkeringen gedaan aan aandeelhouders.

Het is nog onduidelijk of de extra bankenbelasting daadwerkelijk wordt ingevoerd. Na felle kritiek van banken, het bedrijfsleven en het kabinet heeft de Tweede Kamer het plan vandaag iets afgezwakt. Het kabinet heeft aangegeven dat de Europese Centrale Bank (ECB) om advies moet worden gevraagd vanwege de financiële stabiliteit van banken.

De ECB is op de hoogte van de discussie over de extra bankenbelasting in Nederland, maar wil nog geen officiële reactie geven omdat de meeste details nog niet bekend zijn. De toezichthouder heeft wel contact met De Nederlandsche Bank over de situatie. In andere landen, zoals Italië, België, Spanje en Litouwen, zijn vergelijkbare belastingvoorstellen ingetrokken na kritiek van de ECB