Toename van verlaten schepen en bemanning zorgt voor onrust onder zeelieden

Gepubliceerd op 19/09/2023 23:00 in Economie

Maandenlang op zee rondvaren onder barre omstandigheden, zonder salaris en soms zelfs zonder eten en drinkwater. Dit overkomt steeds meer zeelieden, zoals de bemanning van een schip uit de vloot van een Nederlands bedrijf. Uit een database van de Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties (ILO) blijkt dat het aantal verlaten zeelieden toeneemt.

Zeelieden worden als 'verlaten' bestempeld wanneer een scheepseigenaar gedurende minstens twee maanden fundamentele verplichtingen niet nakomt, zoals het uitbetalen van lonen. In de afgelopen twintig jaar hebben ongeveer 10.000 verlaten zeelieden vastgezeten aan boord van schepen, soms wel langer dan een jaar.

Vaak kunnen de zeelieden niet zomaar het schip verlaten. Soms is er geen geld voor vliegtickets naar huis of zijn ze bang dat ze hun achterstallige loon mislopen en op een zwarte lijst belanden.

De International Transport Workers' Federation (ITF) fungeert als belangrijke steunpilaar voor verlaten zeelieden. Bijna alle schepen waarvan bekend is dat de eigenaar de bemanning in de steek heeft gelaten, worden geregistreerd door deze internationale vakbondsfederatie. Alleen dit jaar al zijn vijftig schepen met verlaten zeelieden geregistreerd.

Het aantal geregistreerde schepen met verlaten bemanning is de afgelopen jaren toegenomen. Jan Engel de Boer, jurist bij de VN-organisatie en leidinggevende bij het IMO Seafarer Crisis Action Team, heeft dit voorjaar zijn bezorgdheid geuit over deze toename. Samen met andere internationale organisaties werkt hij aan strengere richtlijnen voor scheepseigenaren.

Het is echter niet vanzelfsprekend dat landen met veel geregistreerde schepen hieraan meewerken. Veel scheepseigenaren kiezen voor gemaksvlaggen van landen zoals Panama, Liberia of de Maagdeneilanden, die weinig urgentie lijken te voelen bij dit probleem. "Ik krijg vaak geen reactie als ik de autoriteiten in die landen benader over een zaak", zegt Sandra Bernal van de ITF. "Dit speelt in Palau, Liberia, Sierra Leone."

Een voorbeeld van zo'n schip dat onder de vlag van Sierra Leone vaart, is de Breadbox Harrier. Dit schip behoort tot de vloot van het Nederlandse bedrijf Breadbox Shipping uit Rotterdam.

De zeventienkoppige bemanning trok dit voorjaar aan de bel bij de ITF over de barre omstandigheden aan boord. De leefruimtes op het vrachtschip waren verouderd, salarissen werden niet betaald en er dreigde voedseltekort voor de kust van Senegal.

Joris Bakker, directeur van Breadbox, zegt dat hij pas voor het eerst van deze problemen hoort en dat hij teleurgesteld is. Hij heeft contact opgenomen met de reder en de Turkse eigenaar heeft toegegeven dat de leefomstandigheden inderdaad ondermaats waren. Deze zijn inmiddels verbeterd en het schip gaat binnenkort naar een werf in Turkije om alles in orde te maken.

Volgens Bakker speelden de betalingsproblemen alleen bij de twaalf Syrische bemanningsleden door de sancties tegen Syriƫ. Er zou geen sprake zijn geweest van voedseltekort.

Vakbondsvrouw Bernal bevestigt dat de leefomstandigheden zijn verbeterd nadat zij aan de bel had getrokken. Het voedseltekort werd na twee dagen aangevuld en de salarissen zijn uiteindelijk betaald, hoewel er volgens de vakbond ook bij de niet-Syrische bemanning betalingsproblemen waren.

Aan boord van de Breadbox Harrier is nu weer rust. Het schip vaart richting de volgende bestemming: Kaap

Lees meer nieuws in economie