Zorgsector in Nederland worstelt met financiële uitdagingen, aldus adviesbureau EY

Gepubliceerd op 05/09/2023 07:00 in Economie

Advies- en consultancybureau EY heeft in haar jaarlijkse zorgbarometer geconcludeerd dat de Nederlandse zorgsector het financieel bijzonder zwaar heeft. Uit de analyse van jaarverslagen van zorginstellingen over 2022 blijkt dat bijna een op de drie instellingen vorig jaar verlies heeft geleden. Bovendien zijn de vooruitzichten somber. De financiële situatie van de sector is een complex probleem, veroorzaakt door verschillende factoren.

Een belangrijke oorzaak van de financiële uitdagingen is de nasleep van de coronacrisis. Hoewel de regelingen om zorginstellingen te ondersteunen inmiddels zijn beëindigd, zijn de gevolgen ervan nog steeds voelbaar. Het ziekteverzuim onder personeel is bijvoorbeeld aanzienlijk gestegen, van 6 procent in 2019 naar 7,6 procent in 2022.

Daarnaast is er tijdens de pandemie ook veel zorg weggevallen. Door het hoge aantal overlijdens zijn niet alle bedden in ouderenzorginstellingen volledig bezet, terwijl een bezettingsgraad van 97 procent nodig is om geen verlies te lijden.

Binnen de zorgsector bestaan ook grote verschillen tussen de verschillende sectoren. Ziekenhuizen, revalidatiecentra en zelfstandige behandelcentra weten redelijke financiële resultaten te behalen. In tegenstelling hiermee hebben instellingen in de langdurige zorg, zoals jeugdzorg, gehandicaptenzorg en ouderenzorg, het over het algemeen moeilijker. Volgens een recente analyse van accountant BDO is de financiële situatie voor organisaties die ouderen verzorgen zelfs onhoudbaar geworden.

De langdurige zorg kampt met uitdagingen zoals het wegvallen van werk in de afgelopen jaren, het stopzetten van financiële coronacompensaties vanuit de overheid en een verhoogd ziekteverzuim in vergelijking met andere zorgsectoren. Bovendien stijgen de zorgkosten door inflatie, hogere cao-kosten en de vergrijzing van de samenleving. Hier bovenop volgen er binnenkort bezuinigingen vanuit de overheid.

Om de financiële druk te verlichten, pleit EY voor meer preventie in de zorg. Het adviesbureau stelt dat het belangrijk is dat mensen hun levensstijl aanpassen om zo minder zorg nodig te hebben op latere leeftijd. Dit is echter geen verandering die binnen een jaar kan plaatsvinden.

Een ander knelpunt dat preventie bemoeilijkt, is het feit dat zorgverzekeraars contracten aanbieden voor slechts één jaar. Dit betekent dat er weinig stimulans is voor zorgverzekeraars om te investeren in preventieve zorg, omdat patiënten het volgende jaar kunnen overstappen naar een andere verzekeraar. Deze structuur van het zorgstelsel bevat volgens EY veel fouten.

Het adviesbureau maakt zich zorgen over de financiële situatie van de zorgsector als geheel, hoewel de specifieke omstandigheden van elke instelling en de kwaliteit van het management uiteraard ook een rol spelen.

Daarnaast merkt EY op dat banken voornamelijk kijken naar de huidige financiële situatie van instellingen in plaats van naar hun toekomstperspectieven. Dit zorgt voor onzekerheid bij de banken, omdat de richting die de sector op gaat onzeker is. Als de kredietwaardigheid van een instelling verslechtert, wordt het moeilijker en duurder om nieuwe leningen aan te gaan. Terwijl juist investeringen nodig zijn om financieel gezond te worden. Een keer in het rood gaan mag, maar na herhaaldelijke verliezen komen instellingen in een bijzonder beheertraject terecht.

Perverse prikkels ontstaan als