Tata Steel IJmuiden overweegt toekomst als recyclebedrijf in plaats van staalproducent

Gepubliceerd op 20/07/2023 18:00 in Economie

Tata Steel IJmuiden heeft aangekondigd serieus rekening te houden met een toekomst waarin het niet langer zelf staal produceert met behulp van ijzererts. In plaats daarvan zou het bedrijf zich beperken tot het omsmelten van schroot, waardoor het zou veranderen in een recyclebedrijf. Deze plannen zijn naar voren gekomen tijdens discussiebijeenkomsten die Tata heeft gehouden met omwonenden over de toekomstplannen van het bedrijf.

Twee jaar geleden maakte Tata bekend dat het wil overstappen op het maken van staal met behulp van groene waterstof in plaats van kolen. Hiervoor heeft het bedrijf aanzienlijke financiële steun nodig, waarover gesprekken plaatsvinden met het demissionaire kabinet. Echter, de aanhoudende overlast van de staalproductie voor de directe omgeving zet Tata onder druk. Het is opmerkelijk dat Tata nu openlijk twijfelt over de toekomst met waterstof.

Met name de twee cokes-gasfabrieken, die kolen ontgassen voordat ze worden gebruikt voor de staalproductie, veroorzaken overlast voor de omwonenden van Tata. De omgevingsdienst van de provincie Noord-Holland heeft herhaaldelijk hoge boetes opgelegd aan Tata en het Openbaar Ministerie is bezig met een strafrechtelijk onderzoek naar overtredingen van de milieuwetgeving door het bedrijf.

Een van de problemen van de waterstofroute voor Tata is dat de overlast voor de omgeving de komende tien jaar niet zal verminderen. Het bedrijf erkent dat, ondanks de inspanningen en investeringen die het doet, de cokes-gasfabrieken nog ongeveer tien jaar overlast zullen veroorzaken. Recentelijk vond er nog een grote demonstratie plaats op het terrein van Tata door Greenpeace en andere milieuorganisaties.

Vanwege de voortdurende overlast vindt de overheid het moeilijk om de groene toekomstplannen van Tata te ondersteunen met miljarden euro's aan belastinggeld. Minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat stelt hoge eisen aan de steun voor Tata en maakt zich zorgen over de overlast en de effecten op de gezondheid van de bevolking.

Tata geeft aan dat er veel is veranderd sinds de waterstofplannen twee jaar geleden werden gepresenteerd. Het bedrijf verwijst naar verslechterde economische marktomstandigheden, inflatie, de energiecrisis, de stikstofproblematiek en extra klimaatmaatregelen van het kabinet.

Ook wijst Tata vandaag nadrukkelijk op kritische rapporten van het RIVM en de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de gevaren van de productie voor de volksgezondheid. Na de zomer zal Tata meer informatie verstrekken over de manier waarop het 'groen staal' wil produceren en daarbij meer aandacht besteden aan het onderwerp gezondheid.

De twijfel bij Tata lijkt te worden veroorzaakt doordat de overstap naar dure waterstof in een wereldwijd concurrerende staalmarkt lastig wordt en de overheidssteun niet gegarandeerd is bij voortdurende overlast. Daarnaast kan Tata de kritiek op de gezondheidsrisico's van de productie niet langer negeren.

Naast de overstap van kolen naar waterstof onderzoekt Tata ook de mogelijkheid van een elektrische oven, waarbij ingezameld schroot wordt omgesmolten tot nieuw staal. Hierdoor zou Tata veranderen van de grootste kolengebruiker en CO2-uitstoter in Nederland naar de grootste recyclefabriek van het land. De gevolgen voor de werkgelegenheid zijn echter nog onduidelijk.

Vakbond FNV is van mening dat de enige route voor Tata Steel het huidige plan is, waarbij groen staal wordt geproduceerd met behulp van groene waterstof