Klimaatverandering verandert Nederlandse wijnbouw en landbouw

Gepubliceerd op 08/07/2023 11:00 in Economie

Tegen de heuvels rond Maastricht werden vijftig jaar geleden de eerste wijnranken aangelegd. Destijds werd er nog sceptisch gekeken naar wijnbouw in Nederland. Nu is het zelfs voor de traditionele Moezel- en Elzasdruiven te warm geworden op het zuidelijk deel van de wijngaard.

Dit jaar worden er in Maastricht daarom op grote schaal Viognier-druiven geteeld, afkomstig uit het Rhônedal in Zuid-Frankrijk. Mathieu Hulst, eigenaar van de Apostelhoeve in Maastricht, legt uit: "We moeten echt druivensoorten gaan zoeken die normaal veel zuidelijker aangeplant worden, omdat de klassieke soorten die we hier in het verleden hadden bijna overrijp gaan worden." Samen met zijn zonen Gilbert en Robin, en met wat hulp van oprichter Hugo, runt Mathieu één van de oudste wijngaarden in Nederland.

Mathieu ziet met eigen ogen de snelheid waarmee het klimaat verandert en de impact hiervan op de wijngaard. Hij benadrukt: "Het gaat veel sneller dan de meeste mensen denken." Dit is ook te zien aan het tijdstip waarop de druiven worden geoogst. "Vroeger dachten we er niet eens aan om voor 10 oktober met de oogst te beginnen. Tegenwoordig is dat al in de eerste week van september of eind augustus. Een vervroeging van zes weken in een hele korte periode. Dat is enorm."

Ook langdurige droogte, zoals in de afgelopen weken, brengt uitdagingen met zich mee. Waar hun vader Hugo vijftig jaar geleden nog blij was met elk zonnestraaltje, hopen Mathieu en zijn zonen nu steeds vaker op regen. Sinds enkele jaren zorgt een geavanceerd irrigatiesysteem ervoor dat er voldoende water beschikbaar is voor de druiven.

Volgens Gerard van der Linden van de Wageningen Universiteit beperken de effecten van klimaatverandering zich niet alleen tot de wijnbouw. Van der Linden, gespecialiseerd in hittestress in de landbouw, legt uit: "We zien dat de zomers warmer worden en dat we langere droge periodes hebben. De bermen kleuren geel, iets wat in Nederland zelden of nooit voorkwam. Het weer dat eerst zuidelijk van ons lag, komt nu onze kant op."

Deze veranderingen hebben grote gevolgen voor de landbouw. Droogte en verzilting bedreigen de uienteelt in Zeeland. Naast mais voor veevoer is er nu ook ruimte voor zoete mais voor menselijke consumptie. Voor de aardappelteelt zullen waarschijnlijk andere rassen gebruikt moeten worden. Van der Linden ziet ook mogelijkheden voor zonnebloemvelden in Zuid-Nederland.

Niet alleen het weer, maar ook het landschap in Nederland begint steeds meer op dat van Frankrijk te lijken. Mathieu Hulst beschrijft dit als een uitdaging voor zijn bedrijf.

De klimaatverandering heeft dus duidelijk invloed op zowel de Nederlandse wijnbouw als de landbouw, en zorgt voor grote veranderingen in deze sectoren.