Dreigende schaarste van sheaboter door klimaatverandering bedreigt vrouwen in West-Afrika

Gepubliceerd op 26/12/2025 02:00 in Economie

Nivea, Biodermal of het Etos-huismerk: bijna elk cosmeticamerk verkoopt wel een product met sheaboter erin. Dit plantaardige vet wordt gewonnen uit de noten van bomen die voornamelijk in West-Afrika groeien. Maar deze bomen verkeren in zwaar weer.

Door klimaatverandering worden neerslagpatronen in de regio grilliger, wat betekent dat het langere tijd droog is of er soms juist heel veel regen valt. Daar kunnen de bomen niet goed tegen. Zij leveren minder vruchten op, waardoor er minder sheaboter beschikbaar is. Deze schaarste drijft de prijs omhoog.

Maar niet alleen de productie loopt gevaar, de tegenvallende oogst heeft ook gevolgen voor de 16 miljoen vrouwen in de Sahelregio die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de shea-industrie.

Sheaboter, ook bekend als karitéboter, is een eeuwenoud product voor huidverzorging. Het vet wordt gewonnen uit de noten van de sheaboom. Dit zijn savannebomen die inheems zijn in West-Afrika en groeien in de zogeheten 'sheabelt'.

Het verzamelen van de vruchten en de verwerking ervan is het werk van vrouwen. Aan het maken van sheaboter uit de pitten gaat een tijdrovend, ambachtelijk proces vooraf. Sheaboter wordt ook wel 'women's gold' genoemd, omdat traditioneel alleen vrouwen de vruchten en bomen mogen aanraken.

Bij exporteur The Savannah Fruits Company in Tamale (Ghana) werken meer dan 48.000 vrouwen, verspreid over Ghana, Ivoorkust, Burkina Faso en Mali. In de twee laatstgenoemde landen erkennen de militaire leiders de economische waarde van sheabomen niet, wat leidt tot kap van de bomen voor brandhout.

Volgens The Global Shea Alliance verdwijnen er jaarlijks meer dan 8 miljoen sheabomen door houtkap. Dit vormt een bedreiging voor de productie en oogst van sheaboter, die al ernstig verstoord worden door klimaatverandering.

Mustafa Gerima, milieuactivist in Uganda, herkent de problemen en benadrukt de afnemende productie van sheaboter door de slechte kwaliteit van de noten. Ook in Nederland merken importeurs de tekorten, terwijl de vraag blijft stijgen.

De impact van de dreigende schaarste van sheaboter treft vooral de vrouwen die afhankelijk zijn van de shea-industrie voor hun inkomen. Zonder regen hebben zij geen inkomsten. Het is een kwestie die zowel lokale producenten als internationale importeurs raakt en die wijst op de bredere gevolgen van klimaatverandering voor de economie en samenleving.