Ambtenaren roepen op tot hervorming van arbeidsongeschiktheidsstelsel

Gepubliceerd op 13/12/2025 06:00 in Economie

Ambtenaren van verschillende ministeries, het UWV, het CPB en het SCP hebben gepleit voor een dringende hervorming van het arbeidsongeschiktheidsstelsel. In het rapport "Werk aan de WIA naar een stelsel dat weer werkt" benadrukken zij het belang van het behouden van de verplichting voor werkgevers om bij ziekte twee jaar lang het loon door te betalen.

De ambtenaren erkennen dat deze doorbetaling een zware last is voor werkgevers, maar benadrukken dat het een effectieve manier is om ziekteverzuim te verminderen en langdurige arbeidsongeschiktheid te voorkomen. Zo blijft de prikkel om te herstellen aanwezig bij zieke werknemers en zetten werkgevers zich meer in om werknemers weer aan het werk te krijgen.

Het verkorten van de loondoorbetaling zou leiden tot meer keuringen voor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, terwijl het stelsel al kampt met een tekort aan keuringsartsen. De kosten van het arbeidsongeschiktheidsstelsel zijn tussen 2015 en 2023 gestegen naar 8,3 miljard euro, waarvan meer dan de helft gerelateerd is aan psychische klachten door werk.

Opvallend is dat de ambtenaren adviseren om de loondoorbetaling in het tweede jaar niet af te schaffen, terwijl sommige politieke partijen dit wel hebben voorgesteld in hun verkiezingsprogramma's. Kabinetsadviseur Peter Wennink benadrukt ook dat Nederlandse werkgevers in vergelijking met buurlanden te lang moeten doorbetalen.

Om de wachtlijsten weg te werken en fouten te voorkomen, adviseren de ambtenaren om keuringsartsen vooral in te zetten voor complexe gevallen en een deel van hun taken door anderen te laten uitvoeren. Daarnaast pleiten zij voor een simpeler stelsel, het vervallen van de aparte IVA-uitkering en meer focus op preventie en re-integratie van arbeidsongeschikte mensen.

Als er geen drastische veranderingen worden doorgevoerd, kan de wachttijd voor een beoordeling in 2030 oplopen tot drie jaar. Werknemers die langer dan twee jaar ziek zijn, komen in aanmerking voor een WIA-uitkering, waarbij de hoogte afhankelijk is van de mate van arbeidsongeschiktheid en het oorspronkelijke loon.