Netbeheerders mogen flexibele contracten aangaan om stroomnet efficiënter te gebruiken

Gepubliceerd op 28/06/2023 16:00 in Economie

Netbeheerders krijgen van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de mogelijkheid om flexibele contracten aan te gaan met bedrijven voor energieaansluitingen. Dit houdt in dat stroom niet altijd volledig beschikbaar is en dat bedrijven hun energieaansluiting kunnen verliezen als deze langdurig niet wordt gebruikt. De ACM hoopt hiermee meer ruimte te creëren op het stroomnet, aangezien de vraag naar elektriciteit snel toeneemt en het netwerk regelmatig verstopt raakt.

Het tekort aan aansluitingen zorgt ervoor dat niet alle opgewekte stroom door zon- en windenergie op het netwerk kan worden geplaatst. Om dit probleem aan te pakken, mogen de nieuwe contracten 'alternatieve transportrechten' bevatten. Hierbij komen de netbeheerder en de klant overeen dat een energieaansluiting niet de hele dag volledig gebruikt kan worden. Dit moet leiden tot een efficiënter gebruik van het bestaande stroomnet.

Volgens Manon Leijten, bestuurder bij de ACM, kan deze flexibiliteit ervoor zorgen dat meer partijen toegang krijgen tot het netwerk. Zonneparken, windmolens en batterijsystemen kunnen hierdoor sneller worden aangesloten. Daarnaast kan de extra ruimte ook gebruikt worden door verbruikers die willen overstappen van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte elektriciteit. Dit is van groot belang voor de energietransitie.

Hoogleraar complexe energietransities aan de TU Delft, Laurens de Vries, waarschuwt al geruime tijd voor verstoppingen op het elektriciteitsnetwerk. Hij is van mening dat ingrijpen, zoals nu door de ACM wordt toegestaan, onvermijdelijk is. Door de elektrificatie is er namelijk veel meer vraag naar stroom, terwijl het bouwen van voldoende aansluitingen op dit moment niet haalbaar is.

De Vries benadrukt dat we moeten wennen aan het idee dat stroom niet altijd op elk gewenst moment voor iedereen beschikbaar is. Flexibelere contracten voor energielevering kunnen volgens hem een uitweg bieden, met name voor bedrijven. Hierbij zou de netbeheerder kunnen afspreken dat klanten niet altijd gebruik kunnen maken van stroom in ruil voor lagere aansluittarieven.

Naast de flexibele contracten krijgen netbeheerders ook de mogelijkheid om energieleveranties te beperken wanneer een bedrijf deze langere tijd niet gebruikt. Dit wordt ook wel 'use-it-or-lose it' (UIOLI) of 'Gebruik Op Tijd Of Raak het Kwijt' (GOTORK) genoemd.

Hans Grünfeld van de Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW), die de energie-intensieve industrie in Nederland vertegenwoordigt, is verbaasd over de nieuwe regels. Hij benadrukt dat het de taak is van netbeheerders om te zorgen voor voldoende capaciteit en aansluiting en dat er niet tijdig geïnvesteerd is in het stroomnetwerk. Grünfeld bekijkt nog of de VEMW de nieuwe regels juridisch kan aanvechten.

Hoewel netbeheerders al langer voorrang mogen geven aan afnemers met een maatschappelijke functie, zoals ziekenhuizen, scholen en woningbouw, ziet Grünfeld dit als een hellend vlak. Hij vindt het onduidelijk waarop deze prioritering gebaseerd wordt en benadrukt dat bijvoorbeeld een raffinaderij niet zomaar kan worden afgeschakeld.