Financiële problemen en Europese rechtszaak bedreigen NS

Gepubliceerd op 20/07/2025 12:00 in Economie

Het gaat niet goed met de Nederlandse Spoorwegen (NS). Door de coronacrisis en het thuiswerken zijn er minder reizigers, terwijl de NS diep in de financiële problemen zit. Daarnaast zijn er onenigheden met de vakbonden over een nieuwe cao en staat de vergunning voor het landelijke spoornet op het spel.

De NS heeft moeite om te herstellen van de coronacrisis, toen de treinen vrijwel leeg waren. Ook willen de conducteurs en machinisten een betere beloning voor hun werk op de trein. De vakbonden hebben het laatste cao-aanbod van NS afgewezen, wat kan leiden tot nieuwe stakingen. Daarbovenop is de Europese Commissie naar het Europese Hof van Justitie gestapt omdat NS zou zijn bevoordeeld bij de nieuwe vergunning voor het landelijke spoornet.

De Europese regels vereisen dat vergunningen voor vervoerders worden aanbesteed. NS had lange tijd een monopolie op het Nederlandse spoor, maar dat veranderde rond de eeuwwisseling. De vergunning voor het landelijke spoor werd recentelijk opnieuw toegewezen aan NS zonder aanbesteding, wat tegen de regels is volgens de Europese Commissie.

Als Nederland de zaak verliest, kan het gedwongen worden om alsnog een aanbesteding te doen voor het landelijke spoornet. Andere vervoerders zouden dan mogelijk delen van het spoornet overnemen. Dit kan leiden tot veranderingen voor reizigers, zoals overstappen en verschillende tarieven.

NS-concurrenten willen regionale lijnen overnemen van het huidige landelijke spoornet, waardoor NS een groot deel van zijn monopolie zou verliezen. Dit roept discussies op in de Tweede Kamer, waar sommige partijen het hele spoor weer bij NS willen.

Deskundigen noemen het huidige treinverkeer in Nederland van topkwaliteit, maar ook kwetsbaar. Problemen in één deel van het land kunnen snel uitbreiden naar andere delen. NS-concurrenten wijzen naar Zwitserland als voorbeeld waar het spoorsysteem eerder is opgeknipt, met zorgvuldige aansluitingen tussen treindiensten.

Al met al staat er veel op het spel voor NS, zowel financieel als in termen van toekomstige bedrijfsvoering en dienstverlening aan reizigers.