Dambreuk in zuidelijk Oekraïne heeft geen grote gevolgen voor oorlog, maar past in lange geschiedenis van water als oorlogswapen

Gepubliceerd op 09/06/2023 15:00 in Buitenland

De dambreuk in zuidelijk Oekraïne veroorzaakt enorme overstromingen, maar heeft volgens deskundigen geen grote gevolgen voor het verloop van de oorlog. De Kachovka-dam bij Cherson is mogelijk doelbewust opgeblazen, wat past in een lange geschiedenis van water als oorlogswapen.

Onderzoeker Michiel Hijmans van Instituut Clingendael geeft aan dat de overstromingen weinig invloed zullen hebben op het verwachte tegenoffensief van het Oekraïense leger. Het tegenoffensief zal namelijk noordoostelijker plaatsvinden en was aan beide kanten van het front al lang bekend. De ecologische en menselijke gevolgen van de dambreuk zijn echter wel groot.

Het gebruik van water als oorlogswapen heeft een lange geschiedenis. Zo gebruikte Willem van Oranje water tegen de Spanjaarden in de 16e eeuw en Saddam Hoessein tegen sjiitische rebellen in 1993. In de Tweede Wereldoorlog werd water ook als wapen gebruikt, maar dit had wisselend succes.

Een bekende sabotageactie tegen een dam vond plaats in 1943, toen de Britse Royal Air Force een stuiterbom gebruikte om de Duitse Möhnedam te vernielen. Hoewel de actie veel burgerslachtoffers veroorzaakte, leverde het militair-technisch weinig op en de Duitsers konden het gebied snel herstellen. In 1945 saboteerden de Duitsers zelf de afsluiter van de Roerdaldam, waardoor Operatie Grenade werd vertraagd.

Het opblazen van dammen was destijds geen oorlogsmisdaad, maar in 1977 werd een protocol toegevoegd aan de Geneefse Conventie tegen oorlogshandelingen die excessief inhumaan, disproportioneel of willekeurig zijn. Hieronder valt het veroorzaken van grote milieuschade die de volksgezondheid en leefbaarheid van een gebied in gevaar brengen.

Water kan ook op andere manieren als wapen worden gebruikt, zoals het bouwen van dijken om moerassen droog te leggen, zoals Saddam Hoessein deed in zuidelijk Irak.

Hoewel de gevolgen voor de oorlog beperkt zijn, past de dambreuk in zuidelijk Oekraïne in een lange geschiedenis van water als oorlogswapen.