Spannende verkiezingsnacht in de VS: wat kunnen we verwachten?

Gepubliceerd op 06/11/2024 05:00 in Buitenland

Nog nooit zag de VS een verkiezingscampagne als het afgelopen jaar. Eén kandidaat werd halverwege de race door zijn eigen partij ingewisseld, de andere was tot twee keer doelwit van een aanslag. En al die tijd bleven de peilingen ongemeen spannend.

Vanaf middernacht lopen de uitslagen binnen, maar of we ook echt binnen enkele uren al de definitieve uitslag zullen kennen is een groot vraagteken. Een overzicht van wat je kunt verwachten.

Het Amerikaanse kiessysteem is voor buitenstaanders iedere vier jaar weer even wennen. In de belangrijkste democratie ter wereld bepaalt niet de meerderheid van de kiezers wie er wint, maar een ingewikkeld kiescollege.

Daarin zijn burgers vertegenwoordigd op basis van de bevolkingsaantallen per staat. Een meerderheid van de helft plus één is voldoende voor de overwinning: 270.

Correspondent Marieke de Vries legt het systeem uit: welke staten precies een swing state zijn verschilt per verkiezing, bijvoorbeeld door veranderingen in de samenstelling van de bevolking. Dit keer geldt de kwalificatie voor zeven staten: Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Georgia, North Carolina, Nevada en Arizona.

De eerste drie worden samen wel de Blue wall genoemd, de verdedigingslinie die een Democraat moet opwerpen tegen een Republikeinse overwinning. Biden herwon de staten in 2020, maar de marges waren zo klein dat algemeen wordt aangenomen dat Trump hier nog altijd een kans maakt.

Doordat de VS zo'n groot land is en verschillende staten allerlei eigen kieswetten volgen, sluiten de stembureaus op verschillende tijdstippen.

Hoe snel dit zich allemaal zal vertalen in prognoses en uitslagen is afwachten. Er is geen centraal kiescomité dat uitslagen bekendmaakt, Amerikaanse media zullen op basis van eigen exit polls en gedeeltelijke resultaten zelf analyseren of ze een call willen geven voor een staat of besluiten dat die toch nog too close to call blijft.

Deze dynamiek van het tellen kan van groot belang zijn vannacht, omdat Trump het in 2020 gebruikte om de einduitslag in twijfel te trekken.

Hoelang dit keer de uitslag op zich zal laten wachten hangt van veel factoren af. Doordat de marges in peilingen zo klein lijken, kan dat trage proces het vaststellen van een einduitslag vertragen.