Oekraïners herdefiniëren hun culturele identiteit na Russische invloed

Gepubliceerd op 07/09/2024 12:00 in Buitenland

Uliana Boen uit West-Oekraïne vertelt dat Oekraïners lange tijd werden neergezet als domme, arme boeren in Russische films. Na de onafhankelijkheid van Oekraïne bleef het Russisch de voertaal in delen van het land. Maar sinds de annexatie van de Krim in 2014 en de Russische invasie in 2022, bekijken Oekraïners hun relatie met de Russische cultuur kritisch.

Standbeelden van Russische literaire figuren zoals Poesjkin worden van hun sokkel gehaald en er wordt gediscussieerd over welke schrijvers als 'deugdzaam' worden beschouwd. Boen, die in Nederland woont, richtte de stichting VATAHA op om Oekraïense kunst en cultuur te promoten.

Oekraïne beschuldigt Rusland van het vernietigen van de Oekraïense cultuur. Unesco houdt een lijst bij van beschadigde culturele locaties door Russisch vuur. President Poetin beweert dat Oekraïne nooit een echte staat is geweest.

De discussie over de Russische invloed in Oekraïne is in volle gang. Wetten worden aangenomen om de Russische culturele invloed te beperken, zoals een totaalverbod op de import van boeken uit Rusland en Belarus. De Oekraïense identiteit moet worden versterkt en de Russische elementen moeten verdwijnen.

Antropoloog Anastasiia Omelianioek wijst op het Sovjetverleden waarin de Russische cultuur werd opgelegd en andere culturen werden afgeschilderd als simpel en primitief. De beeldvorming in films en literatuur heeft bijgedragen aan de voorbereiding van de Russische bevolking op de oorlog.

Hoogleraar André Gerrits begrijpt de derussificatie-campagne als reactie op de Russische invasie, maar benadrukt ook de historische verwevenheid van de Oekraïense en Russische identiteit. De campagne dient ook een politiek doel om de Oekraïense identiteit te versterken in tijden van oorlog.