Japanse politie onder vuur vanwege gijzelpraktijken en zwak rechtssysteem

Gepubliceerd op 25/05/2023 14:01 in Buitenland

Shinobu Yamagishi, een man die 248 dagen in voorarrest zat op verdenking van fraude, vertelde tijdens een persconferentie in Tokio dat hij gedwongen werd een valse bekentenis af te leggen omdat hij niet mocht bewegen. Na een twee jaar durende rechtszaak werd hij uiteindelijk onschuldig bevonden en klaagde hij met succes de staat aan voor het afdwingen van een bekentenis. Yamagishi is slechts een van de vele slachtoffers van de gijzelpraktijken door de Japanse politie, aldus een rapport van Human Rights Watch.

Het Japanse rechtssysteem laat verdachten van misdrijven tot 23 dagen in voorarrest houden voor elk strafbaar feit. Dit kan worden verlengd met goedkeuring van een rechter voor onbepaalde tijd, en de politie en rechters werken nauw samen. Zaken die bij aanklagers voorgelegd worden, leiden vrijwel gegarandeerd tot een veroordeling en verdachten worden al bij voorbaat behandeld alsof ze schuldig zijn. Werkgevers kunnen werknemers ontslaan als ze slechts verdacht worden van een strafbaar feit en reputatieschade is permanent vanwege het vrijgeven van namen van verdachten aan het publiek vanaf hun 18e.

Een groot probleem is het centrale belang van bekentenissen in het Japanse rechtssysteem. Valse bekentenissen zijn een grote oorzaak van onterechte veroordelingen en dit wordt gedreven door de gijzelpraktijken van de politie. Verdachten worden urenlang ondervraagd en krijgen geregeld een communicatieverbod opgelegd. Ze mogen geen contact hebben met hun naasten en hebben geen toegang tot een advocaat tijdens verhoren.

Het rechtssysteem staat onder internationale kritiek vanwege de schending van fundamentele mensenrechten, het vooroordeel jegens verdachten en de drang om bekentenissen af te dwingen. Sinds 2004 zijn er hervormingspogingen geweest, maar deze lijken voornamelijk op cosmetische ingrepen. Slechts in 3 procent van de gevallen worden opnames gemaakt van ondervragingen bij serieuze delicten, wat een van de weinige veranderingen was die constructief was. Het rapport van Human Rights Watch bepleit een volledige verandering van het Japanse rechtssysteem.

Kana Sasakura, professor strafrecht aan Konan Universiteit, is van mening dat het Japanse rechtssysteem naar internationale standaarden moet worden gebracht. "Dit is niet alleen voor Japanse burgers, ook buitenlandse inwoners en bezoekers worden hieraan blootgesteld."