Mogen commerciële bedrijven zomaar chips plaatsen in hoofden van mensen?

Gepubliceerd op 30/01/2024 23:00 in Buitenland

Commerciële bedrijven, zoals het bedrijf van Elon Musk, Neuralink, hebben een geslaagde proef uitgevoerd met het implanteren van een hersenimplantaat bij een mens. Neurowetenschappers pleiten nu voor een maatschappelijk debat over de vraag of commerciële bedrijven zomaar chips in de hoofden van mensen mogen plaatsen.

Het implanteren van chips in mensenhoofden gebeurt al langer vanwege medische redenen, bijvoorbeeld om verlamde mensen te laten communiceren. Echter, commerciële bedrijven maken steeds vaker gebruik van deze technologie. Pim Haselager, een neurowetenschapper van de Radboud Universiteit, pleit daarom voor regulering om te voorkomen dat "cowboys zoals Elon Musk" misbruik maken van de technologie.

Het is nog niet helemaal duidelijk wat Neuralink precies van plan is met de technologie. Blijft het bij onschuldige experimenten, zoals het laten besturen van een pingpongbatje door een aap met zijn hersenen? Of heeft Musk grotere plannen, zoals het laten lopen van verlamde mensen, het genezen van depressies of het teruggeven van zicht aan blinden?

Een potentieel negatief scenario is dat Musk geïnteresseerd is in brain reading, oftewel gedachten lezen met als doel gedrag te voorspellen en zelfs te sturen. Pim Haselager erkent dat het raden van gedachten nuttig kan zijn, bijvoorbeeld voor communicatie met verlamde mensen. Echter, het implanteren van chips in de hersenen van gezonde mensen kan de mentale privacy in gevaar brengen.

De voorspelling en beïnvloeding van gedrag zou voor commerciële bedrijven waardevolle informatie opleveren, mochten hersenchips in de toekomst gemeengoed worden. De vraag is dan ook of de overheid het maken van hersenimplantaten door ondernemers zoals Musk zou moeten verbieden.

Neurowetenschapper Lennart Verhagen van de Radboud Universiteit legt uit dat er al experimenten zijn waarbij technici achter de chips het brein kunnen besturen, zij het nog niet bij mensen maar wel bij ratten.

Pim Haselager vindt echter niet dat de overheid het maken van hersenimplantaten volledig moet verbieden. Het is belangrijk dat bedrijven kunnen ontwikkelen en onderzoek kunnen doen. Tegelijkertijd moet de maatschappij mensen beschermen en is er behoefte aan een breder debat hierover.

Hoewel Amerikaanse media enthousiast zijn over de prestatie van Musk, is men bij het UMC Utrecht veel minder onder de indruk. Neurowetenschapper Nick Ramsey plaatste als eerste ter wereld in 2015 een chip in menselijke hersenen en herhaalde dat meerdere keren in de jaren daarna. De chip die Musk nu gebruikt is echter veel geavanceerder.

Ramsey is sceptisch over de intenties van Musk en betwijfelt of hij daadwerkelijk geïnteresseerd is in het helpen van verlamde mensen. Het doel van Musk blijft geheimzinnig en wordt door Ramsey omschreven als "een grote en gewaagde sprong in het duister".

Het is ook de vraag hoeveel gezonde mensen vrijwillig een chip in hun hersenen willen laten plaatsen. Ramsey denkt dat mensen terughoudend zullen zijn, ondanks dat Musk veel geld nodig heeft om de technologie uit te breiden en verder te ontwikkelen, zelfs als de rijkste man op aarde.

Een van de doelen van Musks experimenten lijkt te zijn dat mensen computers en smartphones kunnen besturen met hun gedachten. Als hij daarin slaagt, heeft hij een zeer waardevolle technologie in handen. Het idee dat mensen hun apparaten rechtstreeks met hun gedachten kunnen bedienen, wordt door neurowetenschappers gezien als de toekomst.

Het is duidelijk dat het implanteren van chips in menselijke hersenen ethische en privacyvragen opwerpt die beantwoord moeten worden. Het maatschappelijk debat hierover