'Hooggerechtshof Italië bepaalt dat Romeinse groet alleen misdrijf is bij gevaar voor openbare orde'

Gepubliceerd op 18/01/2024 21:00 in Buitenland

Het hooggerechtshof van Italië heeft geoordeeld dat het brengen van de 'Romeinse groet', een term die in Italië wordt gebruikt voor de Hitlergroet, alleen in bepaalde gevallen een misdrijf is. Het gebaar is strafbaar wanneer het een gevaar vormt voor de openbare orde, aldus de hoogste rechters van het land.

De uitspraak betekent een voorlopig einde aan een langdurige juridische strijd tussen het Openbaar Ministerie en enkele extreemrechtse activisten. Deze activisten werden in 2016 aangeklaagd nadat ze de groet hadden gebracht tijdens een neofascistische herdenkingsceremonie, waarbij ze de kreet 'Presente' riepen en hun rechterarm uitstrekten.

Acht van hen werden vervolgd door het OM in Milaan wegens verheerlijking van het fascisme, wat verboden is volgens de Italiaanse wet. In eerste instantie werden de neofascisten vrijgesproken, maar in hoger beroep werden ze schuldig bevonden en veroordeeld tot twee maanden cel en 200 euro boete per persoon.

Er zijn diverse zaken geweest in het verleden met verschillende uitkomsten, omdat de wetgeving niet eenduidig is. Om duidelijkheid te scheppen, heeft het gerechtshof in Milaan daarom het hooggerechtshof gevraagd om hierover een definitieve uitspraak te doen.

Volgens het hoogste rechtsorgaan hangt de strafbaarheid van het gebaar af van de context. In een herdenkende context achten zij de groet legaal, terwijl deze in een opruiende context als illegaal wordt beschouwd. Procureur-generaal Pietro Gaeta verklaarde dat de fascistische groet individueel gevoelig kan liggen, maar pas een misdrijf is als het een concreet gevaar vormt voor de openbare orde.

Het hof heeft daarnaast bepaald dat de extremistische activisten opnieuw in hoger beroep kunnen gaan tegen hun straf. De advocaat van twee van de beklaagden benadrukt dat de groet geen misdrijf is, tenzij er sprake is van een poging om de fascistische partij opnieuw op te richten of om te discrimineren. Hij stelt dat duizenden herdenkingen in Italië in de laatste zeventig jaar op dezelfde wijze zijn gehouden en dat het aan het OM is om het tegendeel te bewijzen.

De uitspraak van het hooggerechtshof heeft ook betrekking op een recent incident in Rome. Tijdens een jaarlijkse ceremonie ter herdenking van enkele neofascisten die in de jaren '70 zijn vermoord, brachten duizenden leden van extreemrechtse groeperingen de fascistische groet. De beelden van deze bijeenkomst gingen viraal en leidden tot veel ophef. Ongeveer 100 mensen zijn geïdentificeerd en tien van hen worden vervolgd.

Op basis van de uitspraak is het echter niet zeker of zij ook vrijgesproken zullen worden. De procureur-generaal benadrukt namelijk dat dit recente incident in Rome verschilt van de herdenking in 2016, waarop de uitspraak van toepassing is. Hij stelt dat er onderscheid moet worden gemaakt tussen een herdenkingsdoel en een potentieel gevaar voor de openbare orde.