Nieuwe vondst onthult schokkend voorbeeld van slavernij in Pompeï

Gepubliceerd op 18/01/2024 12:00 in Buitenland

Archeologen hebben in het hart van Pompeï, de Romeinse stad die in 79 na Christus werd bedolven onder lava na een uitbarsting van de Vesuvius, een bakkerij ontdekt waar slaven werkten. Deze vondst wordt beschouwd als het meest schokkende voorbeeld van Romeinse slavernij in Pompeï, volgens Gabriel Zuchtriegel, directeur van het archeologisch park.

De recente opgravingen vonden plaats in het centrum van Pompeï, in een gebied dat tot nu toe onbedekt was gebleven. Door verzakking van de grond werd besloten om veiligheidsredenen verder te graven. Hierbij werd een groot woonhuis blootgelegd, met daarnaast de bakkerij waar slaven het meel maalden.

De directeur wijst op het enige raampje in de bakkerij, dat zich hoog in de muur bevindt en voorzien is van tralies. De deur van de bakkerij leidt naar de hal van het huis, en niet rechtstreeks naar de straat, wat ongewoon is. Dit wijst erop dat het de bedoeling was om te voorkomen dat slaven zouden ontsnappen. De slaven werkten vrijwel continu, bijna in volledige duisternis. De directeur beschrijft dit als een hel voor de slaven.

Binnen de bakkerij werden drie maal-installaties gevonden, die bestonden uit stenen kegels met daarop zware stenen met een kegelvormige holte. Historische geschriften geven aan dat de bovenste steen werd rondgedraaid door een geblinddoekte ezel en een man. Waarschijnlijk stond er iemand met een zweep in de hoek. Vanwege de krappe ruimte was het van cruciaal belang dat de slaven een vast tempo aanhielden om te voorkomen dat ze tegen elkaar zouden botsen.

Opvallend is ook de ontdekking van cirkelvormige patronen in de vloer van de bakkerij. Deze patronen blijken het doel te hebben gehad om de slaven en ezels voortdurend in cirkels te laten lopen, in een vast tempo, om te voorkomen dat ze elkaar zouden raken.

Aan de andere kant van de muur, in de entreehal van het woonhuis, zijn tekenen van een luxueus leven van de eigenaren te zien. Dit markeert de scheiding tussen het Pompeï zoals beschreven in geschriften, het Pompeï van de rijke en machtige mensen, en het andere Pompeï.

Het park richt dit jaar een tentoonstelling in waarin juist de levens van 'gewone mensen' centraal staan. Deze tentoonstelling zal gaan over geboorte, kindersterfte, voeding, kleding en omgang met de dood. Daarmee wil het park een beter beeld geven van het dagelijkse leven in Pompeï, dat aanzienlijk verschilde van het beeld dat tot nu toe bekend was.

Een kopie van een slavenkamer die enkele jaren geleden buiten Pompeï werd opgegraven, zal een centrale plek in de tentoonstelling innemen. In deze kamer, met een oppervlakte van 16 vierkante meter, staan drie eenvoudige bedden, waarvan één op kindermaat. De ruimte bevat amforen en werkmateriaal. In tegenstelling tot de bakkerij was er een deur naar buiten, wat aangeeft dat deze slaven niet opgesloten waren. Er wordt gesuggereerd dat er sprake was van sociale controle door een hiërarchie onder de slaven.

De leefomstandigheden van slaven verschilden dus sterk, benadrukt de directeur. Het belangrijkste is dat elk verhaal aan bod komt, niet alleen van slaven maar ook van de armere Romeinen. Er wordt gewezen op het feit dat ongeveer 80 procent van de bevolking uit 'gewone mensen' bestond, maar er veel minder over hen geschreven is in de geschiedenis.