Belarussische president Loekasjenko geeft zichzelf immuniteit en beperkt oppositieleiders in nieuwe wet

Gepubliceerd op 05/01/2024 05:00 in Buitenland

De Belarussische president, Aleksandr Loekasjenko, heeft een nieuwe wet ondertekend die hem voor de rest van zijn leven immuniteit geeft tegen strafrechtelijke vervolging. Daarnaast verbiedt de wet oppositieleiders die in het buitenland wonen om deel te nemen aan de presidentsverkiezingen.

Hoewel de wet in theorie van toepassing is op alle presidenten en hun familieleden, is het voornamelijk bedoeld om Loekasjenko zelf te beschermen. De 69-jarige president regeert Belarus al met harde hand sinds 1994.

Deze wet komt na de heftige protesten die volgden op zijn herverkiezing in 2020. Na de verkiezingen, die door de oppositie en het Westen werden bestempeld als frauduleus, gingen de inwoners van Belarus massaal de straat op. In reactie hierop werden meer dan 35.000 mensen gearresteerd, waarvan velen tijdens hun gevangenschap werden gemarteld. Loekasjenko wordt ook in verband gebracht met de illegale deportatie van kinderen uit door Rusland bezette gebieden in Oekraïne. Er is een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd tegen de Russische president, Vladimir Poetin, in verband met deze zaak. Met de nieuwe wet hoopt Loekasjenko te voorkomen dat hij in Belarus wordt vervolgd.

De wet stipuleert dat een voormalige president "niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor daden die verband houden met de uitoefening van presidentiële bevoegdheden" na zijn aftreden. Daarnaast garandeert de wet dat de president en zijn familie hun hele leven recht hebben op medische zorg en bescherming door de staat.

Naast het verlenen van immuniteit aan Loekasjenko, zijn er ook strengere regels ingesteld voor presidentskandidaten. Veel leden van de Belarussische oppositie zijn de afgelopen jaren opgesloten of naar het buitenland gevlucht. De nieuwe wet sluit hen uit van deelname aan de presidentsverkiezingen in 2025, wanneer Loekasjenko aan zijn zevende termijn wil beginnen. Kandidaten moeten voortaan minstens twintig jaar onafgebroken in Belarus hebben gewoond en mogen geen verblijfsvergunning hebben voor een ander land.

Oppositieleider Svetlana Tichanovskaja, die in 2020 naar Litouwen vluchtte, beschouwt deze nieuwe wet als een teken van Loekasjenko's "angst voor een onvermijdelijke toekomst". Ze gelooft dat hij uiteindelijk volgens internationaal recht zal worden gestraft, ongeacht de immuniteit die hij zichzelf heeft gegeven.

Nieuwsuur heeft in 2021 gesproken met familieleden van gedetineerden in Belarus om te achterhalen hoe het met hun geliefden gaat in de gevangenis.

Met de ondertekening van deze nieuwe wet verstevigt Loekasjenko zijn greep op de macht en beperkt hij de mogelijkheden van zijn tegenstanders om deel te nemen aan de politieke arena. Het is duidelijk dat de oppositie in Belarus nog steeds te maken heeft met zware onderdrukking, terwijl de president zijn positie versterkt en immuniteit zoekt tegen eventuele strafrechtelijke vervolging.