Rechtbank in Suriname doet uitspraak over betrokkenheid Bouterse bij Decembermoorden

Gepubliceerd op 20/12/2023 12:00 in Buitenland

De rechtbank in Suriname zal vandaag om 13.00 uur (Nederlandse tijd) het eindvonnis bekendmaken over de medeplichtigheid van oud-legerleider en oud-president Desi Bouterse bij de geruchtmakende Decembermoorden van 1982. Na een proces van zestien jaar lijkt hiermee een einde te komen aan een van de meest spraakmakende gebeurtenissen in de geschiedenis van Suriname.

De nabestaanden van de vijftien mannen die op 8 december 1982 geëxecuteerd werden, kijken reikhalzend uit naar het moment waarop Bouterse zijn definitieve straf zal horen. Henk Kamperveen, zoon van de vermoorde journalist André Kamperveen, geeft aan al 41 jaar met een litteken van binnen te lopen. "Mijn vader werd bruut uit zijn huis gehaald en vermoord. De uitspraak zal voor mij een opluchting betekenen", aldus Kamperveen. Volgens nabestaanden is de zaak echter niet alleen van persoonlijk belang. Zij stellen dat als Suriname wil laten zien dat het een sterke rechtsstaat is, het hof geen andere keuze heeft dan de opgelegde straf van twintig jaar uit te voeren.

Vier jaar geleden werd Bouterse al veroordeeld tot 20 jaar cel voor zijn betrokkenheid bij de Decembermoorden. Hij ging echter in beroep en mocht in vrijheid de behandeling van deze zaak afwachten. Dit keer heeft het Openbaar Ministerie het hof gevraagd om Bouterse bij een veroordeling direct gevangen te nemen.

Om een goed begrip van de gebeurtenissen te krijgen, is het belangrijk om terug te kijken naar het tijdperk van het militaire regime. Na de Surinaamse onafhankelijkheid van Nederland in de jaren 70 verslechterde de economische situatie in Suriname. Veel Surinamers emigreerden naar Nederland vanwege gebrek aan werkgelegenheid. Premier Henck Arron werd beschuldigd van corruptie, terwijl de bevolking moeite had om rond te komen. Ook binnen het leger heerste onvrede.

Op 25 februari 1980 pleegden zestien onderofficieren van het Surinaamse leger een coup, waarbij ook Desi Bouterse betrokken was. Nederland greep niet in en Bouterse kreeg de kans om samen met zijn mannen de economie van Suriname te stimuleren. Al snel bleek dit echter moeilijker dan gedacht. Corruptie en vriendjespolitiek bleven onder het bewind van Bouterse aanwezig. Daarnaast bloeide de handel in wapens en cocaïne op.

De onrust nam opnieuw toe. De beloofde verkiezingen werden niet gerealiseerd. Het militaire regime trad steeds harder op, maar de bevolking onder leiding van vakbonden werd ook mondiger. Dit leidde tot grote protestdemonstraties en stakingen uit onvrede.

Op de avond van 7 december 1982 werden zestien tegenstanders van het militaire regime opgepakt. Terwijl het leger nieuwsredacties in brand stak en het kantoor van de grootste vakbond vernielde, werden de mannen naar Fort Zeelandia gebracht, destijds het hoofdkantoor van Bouterse. Henk Kamperveen herinnert zich dat zijn vader en Jozef Slagveer gedwongen werden om op camera een verklaring voor te lezen waarin ze beweerden een coup te willen plegen. Uit bewijsmateriaal blijkt echter dat er op dat moment al mensen vermoord waren.

Het precieze verloop van de gebeurtenissen is nooit volledig duidelijk geworden. Het is bijvoorbeeld niet met zekerheid te zeggen of Bouterse zelf ook heeft deelgenomen aan de executies. Wel staat vast dat hij er opdracht toe heeft gegeven, oordeelde de rechtbank die hem eerder veroordeelde tot 20 jaar cel.

Het proces tegen de daders van de Decembermoorden begon pas in 2007, nadat