EU-lidstaten en Europees Parlement sluiten akkoord over nieuwe regels voor asiel en migratie

Gepubliceerd op 20/12/2023 09:00 in Buitenland

Het heeft jaren geduurd, maar de EU-lidstaten en het Europees Parlement hebben eindelijk overeenstemming bereikt over nieuwe Europese regels voor asiel en migratie. Vanaf 2026 zullen migranten aan de buitengrenzen van de EU te horen krijgen of ze naar binnen mogen, zo blijkt uit het akkoord.

Deze regels maken deel uit van een groter pakket dat in 2020 is voorgesteld door de Europese Commissie als reactie op de migratieproblemen binnen de EU.

Een van de belangrijkste punten in het nu gesloten migratiepact is de grensprocedure. Deze procedure zal gelden voor alle asielzoekers die aankomen bij de buitengrenzen. Migranten uit relatief 'veilige' landen, zoals Marokko, Algerije of Bangladesh, zullen in een versneld proces terechtkomen.

De bedoeling is dat deze procedure maximaal negen maanden zal duren en dat de migranten gedurende deze tijd worden vastgezet in speciale centra met beperkte bewegingsvrijheid. Indien blijkt dat de asielzoekers geen recht hebben op asiel, zullen zij worden teruggestuurd.

Hoewel verdere details nog moeten worden bekendgemaakt, lijkt het erop dat alleenreizende minderjarigen worden uitgesloten van de grensprocedure en dat minderjarigen met gezinnen prioriteit zullen krijgen.

Het vastzetten van kinderen was een gevoelig onderwerp voor veel Europarlementariërs. Zij waren van mening dat kinderen eigenlijk niet onder deze regelgeving moesten vallen. Het feit dat het Parlement uiteindelijk een concessie heeft gedaan op dit punt, leidt echter tot zorgen bij mensenrechtenorganisaties.

Erkende vluchtelingen zullen terechtkomen in de normale procedure. Het idee achter dit systeem is dat kansrijke asielzoekers sneller geholpen kunnen worden en dat de asiel- en opvangsystemen minder snel vastlopen.

Daarnaast wil de EU dat migranten sneller worden gescreend. Om ervoor te zorgen dat deze processen minder chaotisch verlopen, is er een zevendaags screeningsproces opgezet. Tijdens dit proces worden er vingerafdrukken en gezichtsopnames gemaakt, die worden opgeslagen in een EU-database. Alle lidstaten zullen toegang krijgen tot deze database en kunnen controleren of een asielzoeker al in meerdere EU-landen asiel heeft aangevraagd.

Voordat het migratiepact van kracht wordt, zal elke EU-lidstaat moeten kiezen tussen het betalen van een bedrag van 20.000 euro per niet-overgenomen asielzoeker of het overnemen van asielzoekers van landen zoals Italië en Griekenland, waar de instroom hoog is. Dit heeft als doel om landen financieel te compenseren voor de grote aantallen asielzoekers die zij opvangen. Het land waar een migrant aankomt, blijft echter verantwoordelijk voor het regelen van asiel. Het aantal migranten dat een land moet opvangen, zal worden bepaald aan de hand van een formule die per lidstaat verschilt.

Nu het parlement en de lidstaten het eens zijn over het migratiepact, moeten er alleen nog formele stemmingen plaatsvinden in het Europees Parlement en de Raad van Ministers. Naar verwachting zal de wet over ongeveer twee jaar van kracht worden.

Bijna elk EU-land heeft het afgelopen jaar problemen ondervonden met de opvang van vluchtelingen. In Nederland werden bijvoorbeeld mensen gedwongen om buiten te slapen in het Groningse Ter Apel omdat er geen plaats meer was. Ook andere Europese landen, zoals België en Frankrijk, worden geconfronteerd met een toenemende druk op de asielopvang.

Al in 2015 was er binnen de EU consensus dat er iets moest veranderen. Met name landen als Griekenland en Italië, waar vluchtelingen vaak de EU binnenkomen, stonden onder grote druk. De opvang en registr