Spaanse premier biedt excuses aan voor schadelijke gevolgen nieuwe verkrachtingswet

Gepubliceerd op 17/04/2023 18:01 in Buitenland

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft excuses aangeboden aan slachtoffers van verkrachting vanwege de schadelijke gevolgen van de nieuwe verkrachtingswetgeving. In 2020 werd de wet aangenomen, waardoor elke vorm van seks zonder expliciete toestemming voortaan vervolgd kan worden als verkrachting. Echter, tegelijkertijd werd de minimumstraf voor verkrachting verlaagd, waardoor al veroordeelde verkrachters sneller vrij kunnen komen door een beroep te doen op de nieuwe wet.

Sinds de wet van kracht is, zijn 104 mensen eerder vrijgekomen en van nog eens 978 veroordeelden is de straf verkort. Premier Sánchez spreekt van een maas in de wet die snel moet worden gedicht om te voorkomen dat daders van seksueel geweld profiteren van de nieuwe wet.

Een belangrijke aanleiding voor de nieuwe wet was de geruchtmakende verkrachtingszaak bekend als de 'Wolfpack'-zaak. In deze zaak werd een vrouw van 18 tijdens het populaire stierenrennen-festival in Pamplona verkracht door een groep van vijf mannen. Een rechtbank oordeelde in eerste instantie dat er sprake was van seksueel misbruik en niet van verkrachting, omdat de vrouw zich niet tegen de mannen zou hebben verzet. Dit mobiliseerde de vrouwenrechtenbeweging, die aandrong op wetgeving die vrouwen beter tegen misbruik beschermt. De mannen werden later, in hoger beroep, alsnog voor verkrachting veroordeeld.

Slachtoffers van verkrachting waren in eerste instantie blij met de nieuwe wet, maar al snel bleek dat die gunstig kan uitpakken voor al veroordeelde verkrachters. Dat komt doordat de nieuwe wet geen onderscheid meer maakt tussen seksueel misbruik met geweld en seksueel misbruik zonder geweld. Voortaan zijn alle vormen van seks waarmee iemand niet expliciet heeft ingestemd strafbaar. Tegelijkertijd is de minimumstraf voor verkrachting verlaagd, waardoor veroordeelde verkrachters met terugwerkende kracht eventueel voor strafvermindering in aanmerking komen.

Volgens de Spaanse minister van Gelijkheid, Irene Montero, is het probleem niet de wet zelf maar de manier waarop die wordt toegepast. Ze beschuldigt rechters van 'machismo' en stelt voor om rechters op een 'gender sensitiviteitscursus' te sturen. Ángeles Carmona, lid van de algemene raad van de rechterlijke macht in Spanje, ziet daar niets in en stelt dat het systeem niet seksistisch is en dat rechters de wet toepassen volgens de regels. Zij wijst erop dat minister Montero voor invoering al was gewaarschuwd voor de ongewenste gevolgen.

Premier Sánchez heeft aangekondigd dat de regering de wet zal herzien om ervoor te zorgen dat de nieuwe wetgeving niet in het voordeel van daders van seksueel geweld kan worden gebruikt. De Spaanse regering zal samenwerken met slachtoffers van verkrachting en vrouwenrechtenorganisaties om te komen tot een betere wetgeving ter bescherming van vrouwen tegen seksueel misbruik.