EU kan belofte niet nakomen: Oekraïne worstelt met munitietekort

Gepubliceerd op 26/11/2023 11:00 in Buitenland

Oekraïne kampt nog steeds met een ernstig tekort aan munitie, terwijl de Europese Unie er niet in slaagt om aan haar beloften te voldoen. In maart 2024 hadden de EU-landen beloofd om één miljoen stuks artilleriemunitie aan te schaffen voor Oekraïne, maar tot nu toe zijn er slechts 300.000 stuks geleverd. De Duitse minister van Defensie, Pistorius, heeft toegegeven dat het doel niet zal worden gehaald. Ter vergelijking heeft Noord-Korea in dezelfde periode Rusland voorzien van 350.000 stuks artilleriegranaten.

Nederland heeft geen eigen munitiefabrieken en draagt daarom 260 miljoen euro bij aan twee Europese initiatieven voor de aankoop van munitie, volgens het ministerie van Defensie.

Het tekort aan munitie heeft betrekking op patronen met een doorsnede van 155 millimeter, die onder andere worden gebruikt voor houwitsers. Oekraïne verbruikt duizenden van deze patronen per dag, meer dan haar westerse bondgenoten kunnen leveren. De prijs van deze patronen is gestegen naar 8000 euro per stuk, vier keer zo veel als voor 2022.

Defensiedeskundige Peter Wijninga van het HCSS benadrukt het belang van artillerie op het slagveld voor Oekraïne. De artillerie geeft grondtroepen de mogelijkheid om de vijand uit te schakelen, ondanks het gebrek aan een effectieve luchtmacht. De EU-brede productie van artilleriemunitie lag voor de oorlog op maximaal 300.000 stuks, volgens schattingen van defensie-experts.

Volgens Tony Lawrence van het International Centre for Defence and Security is het probleem dat overheden tegelijkertijd voor hun eigen legers bestellen, waardoor ze concurreren met zichzelf. Bovendien zijn de westerse munitieleveringen afgenomen sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas.

De Europese productie van munitie wordt verzorgd door vijftien bedrijven, een halvering ten opzichte van de Koude Oorlog-tijdperk. Na de Koude Oorlog werden bestellingen verminderd, voorraden geminimaliseerd en gingen fabrieken failliet. De fabrikanten willen wel opschalen, maar dit vereist langdurige investeringen en garanties van westerse overheden.

In vergelijking met Rusland verloopt de productie van munitie in de EU traag. Rusland heeft de productie snel opgeschroefd door gewone bedrijven om te schakelen naar militaire productie. De grootste speler in de EU, Rheinmetall uit Duitsland, belooft de productie op te voeren tot 600.000 stuks munitie per jaar, maar dit kost tijd.

Ondertussen pleiten een groep landen, waaronder Polen, de Baltische landen en Zweden, ervoor om de munitie elders aan te schaffen, aangezien de miljoenmijlpaal niet gehaald zal worden. Onderzoeker Lawrence stelt dat de Europese fabrikanten momenteel 40 procent van hun productie voor export bestemmen, dus er zijn mogelijkheden om de munitie elders aan te schaffen.

Oekraïne is van plan om de eigen munitieproductie aanzienlijk te verhogen. Het land heeft echter tijd nodig om voldoende resultaten te behalen. Daarnaast zou Oekraïne kunnen overwegen om drones in te zetten in plaats van artillerie, aangezien een kleine drone met een lading van 4 kilo het tekort aan artillerie kan compenseren.

Al met al is de uitbreiding van de Europese productie de enige echte oplossing. Tot nu toe heeft Oekraïne voornamelijk steun ontvangen van de Verenigde Staten, die al twee miljoen stuks munitie hebben geleverd. Als de Amerikaanse steun wegvalt, is het