Enorme ijsschots op drift richting Zuid-Atlantische eiland South Georgia

Gepubliceerd op 25/11/2023 23:00 in Buitenland

Een gigantische ijsschots genaamd A23a, die jarenlang vastlag op de zeebodem bij de Zuidpool, is nu op drift geraakt en beweegt steeds sneller richting het noorden. Deze immense ijskolos, die momenteel 's werelds grootste ijsschots is, kan problemen veroorzaken voor pinguïns en zeehonden op het eiland South Georgia in de Zuidelijke IJszee, waarschuwen experts.

Met een oppervlakte van bijna 4000 vierkante kilometer, net iets kleiner dan de provincie Gelderland maar meer dan twee keer zo groot als Utrecht, is A23a een indrukwekkend natuurverschijnsel. Deze ijsvlakte was ooit de locatie van een poolbasis van de Sovjet-Unie, totdat de schots in 1986 afbrak van de Filchner-Ronne ijsplaat bij Antarctica. Vervolgens dreef A23a echter niet weg en bleef meer dan dertig jaar vastliggen op de oceaanbodem in de Weddellzee.

Sinds 2020 is er echter beweging gekomen in de ijsschots en de afgelopen maanden heeft deze zich door de wind en stroming steeds sneller noordwaarts verplaatst. Recentelijk genomen satellietfoto's tonen aan dat de schots bijna de noordelijke punt van het Antarctisch schiereiland heeft bereikt.

Waarschijnlijk zal A23a uiteindelijk de Antarctische wateren verlaten en in het zeegebied, bekend als Iceberg Alley, terechtkomen. Hoewel er daar al meer ijsbergen aanwezig zijn, vormen objecten van deze omvang een gevaar voor de scheepvaart en kunnen ze problemen veroorzaken voor het zeeleven. Wetenschappers volgen de ijsschots dan ook voortdurend. "Het is zeldzaam dat een ijsberg van dit formaat op drift raakt", aldus de Britse glacioloog Oliver Marsh.

Marsh merkt op dat het slechts een kwestie van tijd was voordat A23a zou wegdrijven. "Waarschijnlijk is de ijsberg door de jaren heen iets dunner geworden, waardoor hij het drijfvermogen heeft gekregen om los te komen van de oceaanbodem en weg te drijven in de golfstroom."

De zorg bestaat dat deze ijsschots uiteindelijk opnieuw vastloopt, dit keer bij het Britse eiland South Georgia. Dit eiland is een paradijs voor miljoenen zeevogels, pinguïns en zeehonden. Als A23a zich op een plek aan de kust bevindt waar deze dieren naar voedsel zoeken, kan het bemachtigen van voedsel veel moeilijker worden omdat ze er niet gemakkelijk bij kunnen.

Een vergelijkbaar gevaar dreigde eerder al met een andere grote ijsberg genaamd A68, die in 2020 ook op ramkoers lag met South Georgia. Deze ecologische ramp werd toen afgewend doordat de ijsberg in kleinere stukken brak. Hetzelfde lot kan A23a te wachten staan, maar als de ijsschots het eiland mist, kan deze een aanzienlijke afstand naar het noorden drijven. "Een ijsberg van dit formaat kan lang overleven in de oceaan, zelfs in warmere wateren", aldus Marsh. "Het zou zelfs tot aan Zuid-Afrika kunnen komen en het scheepvaartverkeer daar kunnen verstoren."

Hoewel A23a momenteel 's werelds grootste drijvende ijsschots is, is het niet de grootste ooit. Volgens het Guinness Book of Records behoort die titel toe aan een ijsberg die in 1956 werd gespot door een Amerikaans marineschip in de Zuidelijke Oceaan. Deze gigant had een oppervlakte van 31.000 vierkante kilometer, groter dan België.