Hulporganisaties stoppen voorlopig met vervoeren van gedoneerde spullen naar Oekraïne door nieuwe regels

Gepubliceerd op 15/11/2023 08:00 in Buitenland

Hulporganisaties hebben aangekondigd voorlopig te stoppen met het vervoeren van gedoneerde spullen naar Oekraïne. Nieuwe regels, die vanaf 1 december van kracht worden, maken het vrijwel onmogelijk voor onder andere Nederlandse vrijwilligersorganisaties om humanitaire goederen over de grens te brengen. Oekraïne heeft deze regels ingesteld om de zwarte markt en btw-ontduiking tegen te gaan, omdat er handelswaar ongezien het land werd binnengebracht te midden van de hulpgoederen. Vanaf nu moeten hulpgoederen nauwkeurig geregistreerd en getraceerd worden.

Jan Molenaar van de Stichting Oost-Europa Dinkelland in Denekamp geeft aan dat er veel nieuwe regels zijn waarbij men echt kennis van zaken moet hebben. Elk voorwerp dat naar Oekraïne wordt gestuurd, moet afzonderlijk worden geregistreerd, wat resulteert in maar liefst 5000 codes. Daarnaast moet de lading worden gevolgd via een online volgsysteem. Molenaar benadrukt dat dit niet alleen veel extra werk en rompslomp met zich meebrengt, maar ook risicovol is. Hierdoor durven ze het niet aan om door te gaan met het vervoeren van goederen.

Een controle in Oekraïne kan ervoor zorgen dat een vrachtwagen een hele dag stil komt te staan als er iets verkeerd verpakt blijkt te zijn. Dit kost 500 euro per dag en bovendien riskeren de organisaties een boete. Molenaar en een collega geven aan dat er nog één lading naar Oekraïne wordt gestuurd, maar dat er daarna voorlopig geen nieuwe zendingen meer zullen plaatsvinden.

Sinds de Russische inval in februari 2022 heeft Denekamp al twaalf keer transporten naar Oekraïne georganiseerd. Vrijwilliger Nico Wigger vertelt dat er nog steeds veel spullen binnenkomen en dat de mensen in het oosten van Oekraïne de spullen hard nodig hebben. Hij benadrukt dat alles in één ogenblik kan verdwijnen door een raket en dat mensen dan alleen nog de kleren hebben die ze op dat moment aanhadden. De vrijwilliger wordt emotioneel bij het idee dat de hulp nu stopt, omdat ze precies kunnen zien waar de spullen terechtkomen. Wigger vindt dat Oekraïne hiermee zichzelf in de voet schiet.

Ludmyla Lisovka van de Stichting Oekraïners in Nederland is het hiermee eens en heeft contact met verschillende stichtingen die geen spullen meer willen versturen. Samen met andere Oekraïense organisaties in Europa voert ze actie tegen de nieuwe regels, onder andere middels een petitie om de verantwoordelijke ministeries in Kyiv ervan te overtuigen dat dit rampzalige gevolgen zal hebben voor het land. Ze vindt het belachelijk dat ontvangers zich moeten registreren, legitimeren en een handtekening moeten zetten om bijvoorbeeld een pak spaghetti in ontvangst te kunnen nemen. Lisovka benadrukt dat dit nieuwe systeem deels online werkt, maar dat juist de Oekraïners die de spullen het hardst nodig hebben, meestal geen toegang hebben tot internet omdat ze in de buurt van het front wonen.

Lisovka hoopt dat de regels worden uitgesteld, omdat mensen willen helpen en de spullen juist nu, met het ingaan van de winter, het hardst nodig zijn. Honderden organisaties wereldwijd hebben de petitie ondertekend. Als er geen uitstel komt, zal er na 1 december een vrachtwagen moeten worden gestuurd om te testen hoe de handhaving in de praktijk zal plaatsvinden. In Denekamp stoppen ze voorlopig echter met het inzamelen van spullen.