Veto van Hongarije dreigt positief rapport over Oekraïne en Balkanlanden te belemmeren

Gepubliceerd op 07/11/2023 11:00 in Buitenland

De Europese Commissie zal morgen een positief rapport presenteren over de hervormingen in Oekraïne, Moldavië en zes Balkanlanden die streven naar lidmaatschap van de Europese Unie. Vooral Oekraïne staat in de schijnwerpers, aangezien de Commissie van mening is dat het land klaar is om te beginnen met toetredingsonderhandelingen. Voor Oekraïne, dat zich in oorlog bevindt, is deze steunbetuiging van groot belang. Echter, het buurland Hongarije vormt een obstakel.

De Hongaarse regering onder leiding van premier Viktor Orbán dreigt met een veto op de aankomende EU-top in december, waar de Europese regeringsleiders het advies van de Commissie moeten bekrachtigen. De reden hiervoor is het schenden van de rechten van de Hongaarse minderheid in Oekraïne. Deze minderheid leeft al meer dan een eeuw in Oekraïne, nadat Hongarije na de Eerste Wereldoorlog grondgebied moest afstaan.

De invoering van nieuwe wetten in Oekraïne heeft het leven van de Hongaren daar ondraaglijk gemaakt, aldus Balázs Orbán, politiek adviseur van premier Orbán. Hij verwijst met name naar een recent ingevoerde taalwet die minderheden, waaronder de Hongaarse minderheid, verplicht om minimaal 70 procent van hun onderwijs in het Oekraïens te volgen. Dit zou zorgen voor aanzienlijke achterstand voor kinderen die opgroeien in een Hongaarstalig gezin. Hongarije stelt duidelijk dat er geen gesprekken kunnen plaatsvinden over de integratie van Oekraïne in de Europese Unie zolang deze wet bestaat.

In de Oekraïense provincie Zakarpattia, net over de grens met Hongarije, is het aantal Hongaren drastisch afgenomen sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Velen hebben hun toevlucht gezocht in Hongarije. Desondanks is er in steden zoals Berehove nog steeds een overheersende Hongaarse aanwezigheid. Een scholiere op het plein voor het cultuurhuis is van mening dat de taalwet geen schending is van haar rechten. Ze woont als Hongaarse in Oekraïne en spreekt nauwelijks een woord Oekraïens. Ze vindt het zelfs een beetje vreemd dat ze als Hongaarse de Oekraïense taal moet leren.

Volgens romanschrijver Bandy Sholtes, geboren uit een gemengd Oekraïens-Hongaars huwelijk, wordt het beeld van haat tussen de Hongaarse en Oekraïense bevolking verspreid door de Hongaarse regering en de daaraan gelieerde media. Hij beweert dat er nauwelijks sprake is van discriminatie en dat Hongaarse kinderen zelfs al Oekraïens spreken op het schoolplein van zijn zonen.

In Oekraïne wordt het Hongaarse veto gezien als een cynisch spel. Oekraïne heeft weinig vertrouwen in de oprechtheid van Hongarije, gezien de goede relatie tussen Hongarije en Rusland, dat Oekraïne is binnengevallen. De Europese Commissie adviseert om de taalwet iets aan te passen, maar dit probleem mag niet het lot van meer dan 40 miljoen Oekraïners bepalen.

Er bestaat angst in Brussel dat de Hongaarse regering onverzoenlijk zal blijven om haar gelijk te halen op een ander dossier: het verkrijgen van EU-subsidies waar Hongarije recht op meent te hebben. Brussel weigert echter ruim 20 miljard euro uit te keren zolang er problemen zijn met corruptie en de rechtsstaat in Hongarije. Critici beweren dat de Hongaarse regering de taalwetkwestie inzet als ruilmiddel: het veto zal pas worden