Doorbraak Teesta III-dam roept twijfels op over waterkrachtcentrales in India

Gepubliceerd op 15/10/2023 14:00 in Buitenland

Tientallen doden en vermisten: dat is de trieste balans van de doorbraak van de Teesta III-dam in het noordoosten van India begin deze maand. Deze ramp heeft geleid tot toenemende twijfels bij de inwoners over waterkrachtcentrales, die een cruciale rol spelen in de klimaatambities van het land. Experts pleiten ervoor om te investeren in alternatieve vormen van schone energie.

Volgens Anand Sankar, een onafhankelijk onderzoeker van waterkrachtprojecten in het noorden van India, heeft deze ramp de ontwikkeling van nieuwe projecten met minstens tien jaar vertraagd. Deze vertraging heeft gevolgen voor de ambitieuze doelen van India op het gebied van klimaatverandering.

India is goed op weg om zijn klimaatdoelen te behalen. In 2030 moet 50 procent van de energiemix uit groene energie bestaan, en volgens het ministerie van Energie ligt dit percentage momenteel op 41 procent. Premier Modi heeft in 2015 beloofd dat elk Indiaas dorp binnen enkele jaren elektriciteit zou hebben. Hoewel er veel vooruitgang is geboekt in het aanleggen van de infrastructuur, vormt een betrouwbare elektriciteitsvoorziening nog steeds een uitdaging. Meer dan de helft van de stroom in India komt uit kolencentrales, wat het land een van de grootste uitstoters van broeikasgassen maakt. Om de uitstoot tegen 2070 tot nul te reduceren, zijn meer groene energiebronnen nodig.

Waterkrachtcentrales zijn gewild vanwege hun vermogen om snel energie te leveren. Hoofdstad New Delhi is bijvoorbeeld grotendeels afhankelijk van energie uit waterkrachtcentrales, wat van pas komt bij de verwachte piek in energiegebruik op warme zomerdagen. In tegenstelling tot wind- en zonne-energie is het nog niet mogelijk om overproductie op te slaan voor later gebruik. Waterkrachtcentrales hebben deze dure batterijen niet nodig omdat de dam fungeert als een opslag.

Echter, er kleven ook nadelen aan waterkrachtcentrales. Deze nadelen zijn aan het licht gekomen door factoren zoals klimaatverandering en falende regulering van bouwvoorschriften. Op 4 oktober vond een catastrofale gebeurtenis plaats: een gletsjermeer in het noorden van Sikkim brak door en creëerde een krachtige tsunami die zich via de bergrivieren naar beneden verspreidde. Het water stroomde het reservoir van de Teesta III-dam binnen, het grootste en meest prestigieuze project in de deelstaat. De dam bleek niet bestand tegen deze hoeveelheid water.

Volgens Sankar waren er al eerder waarschuwingssignalen dat de dam niet sterk genoeg was. De snelle en goedkope bouw wordt hiervoor verantwoordelijk gehouden. Bovendien zijn er voorafgaand aan de bouw fouten gemaakt. Er werd nooit grondig onderzoek gedaan naar het rivierensysteem rond de Brahmapoetra, een van India's belangrijkste rivieren, waarvan de uitlopers in Sikkim naar de Teesta III-dam leiden.

Naast de Teesta III-dam hebben ook andere rampen in het verleden ertoe geleid dat verzekeringsmaatschappijen voorzichtiger zijn geworden. Ze vragen tegenwoordig torenhoge bedragen voor de dekking van dit soort grote projecten. Binit Das van het Centre for Science en Environment in New Delhi merkt op dat de bouw van megadammen afneemt. Het ecosysteem van de Himalaya is kwetsbaar en de bouw van dit soort projecten veroorzaakt vrijwel altijd schade.

Om de klimaatdoelen te behalen, moeten de Indiase regering en de industrie volgens Das investeren in de verdere ontwikkeling van windenergie en elektriciteit opgewekt uit biomassa. Waterkracht blijft belang