Hamas en zijn buitenlandse steun: Wie financiert en ondersteunt de Palestijnse beweging?

Gepubliceerd op 10/10/2023 13:00 in Buitenland

De recente grootschalige aanval van Hamas op Israël heeft velen verrast. De Palestijnse beweging bleek te beschikken over een uitgebreid arsenaal aan wapens en raketten. Maar hoe komt Hamas eigenlijk aan zijn geld? Op wie kan de beweging politiek gezien rekenen? En hoe ver gaat de samenwerking tussen Hamas en buitenlandse overheden?

Een belangrijke partner van Hamas is ongetwijfeld Iran. Als aartsvijand van Israël heeft Iran er belang bij om destabilisatie in dat land te bevorderen. Volgens The Wall Street Journal was Iran nauw betrokken bij het plannen van de aanval op Israël. Er wordt zelfs beweerd dat de Iraanse Revolutionaire Garde groen licht heeft gegeven voor de aanval. Deze beweringen zijn echter niet bevestigd door de Verenigde Staten en Israël.

Iran ontkent elke betrokkenheid bij de aanvalsplannen, maar steunt Hamas wel volmondig in woord. De Iraanse delegatie bij de Verenigde Naties sprak bijvoorbeeld van een "legitieme verdediging tegen het misdadige en onrechtmatige regime" van Israël. Volgens deskundigen hanteert Iran een strategie waarbij verzetsgroepen, zoals Hezbollah in Libanon en de Houthi's in Jemen, zoveel mogelijk zelf opereren. Hamas wordt ook gezien als een instrument dat Iran inzet in de "stille oorlog" die al jaren tussen Iran en Israël gaande is, aldus arabist Leo Kwarten.

De rivaliteit tussen Iran en Saudi-Arabië speelt ook een rol in de steun aan Hamas. Voorheen konden de Palestijnen rekenen op steun van alle Arabische buurlanden, maar steeds meer van deze landen hebben de banden met Israël aangehaald, waaronder Saudi-Arabië. Hierdoor is de eensgezinde Arabische steun voor de Palestijnen afgenomen, hoewel er nog wel veel steun is onder de Arabische bevolking. In dit gat is Iran gesprongen door het Palestijnse verzet te steunen, terwijl Saudi-Arabië zich op dit moment afzijdig houdt, aldus arabist Laila al-Zwaini.

Hamas heeft ook connecties met de Moslimbroederschap, een wereldwijd opererende organisatie die deels wordt gefinancierd door Qatar. Qatar fungeert al jaren als een financiële weldoener van de bevolking van Gaza en steunt Hamas openlijk. Het geld dat Qatar verstrekt is bedoeld voor salarissen, brandstof en armoedebestrijding, maar wordt via Hamas overgemaakt. Daarnaast ontvangt Hamas donaties, hoewel deze vaak niet transparant zijn vanwege de terroristische status van Hamas volgens onder andere de EU en de VS.

Israël beschouwt Turkije ook als een belangrijke bondgenoot van Hamas. Turkije heeft Hamas niet als een terreurgroep bestempeld en heeft herhaaldelijk Hamas-leiders diplomatiek ontvangen. Op dit moment proberen zowel Turkije als Qatar een onafhankelijke rol te vervullen en hopen ze een rol als onderhandelaar te kunnen spelen.

Ten slotte heeft Hamas ook warme banden met Rusland, hoewel dit land ook goede betrekkingen met Israël onderhoudt. Hamas-leiders zijn al meerdere malen gastvrij ontvangen in Moskou. Deze banden met Rusland hebben onder andere te maken met de militaire betrokkenheid van beide landen in Syrië, waar coördinatie van belang is.

Al met al blijkt dat Hamas steun en financiële middelen ontvangt van diverse buitenlandse actoren, zoals Iran, Qatar, Turkije en mogelijk ook Rusland. Deze steun draagt bij aan de machtspositie en de mogelijkheden van Hamas om aanvallen op Israël uit te voeren.

Lees meer nieuws in buitenland