Europese steun voor Oekraïne wankel door politieke verschuivingen

Gepubliceerd op 03/10/2023 06:00 in Buitenland

Om de steun aan Oekraïne te benadrukken, zijn bijna alle buitenlandministers vandaag bijeengekomen in Kyiv. Ondanks de eensgezindheid die de Europese Unie tot nu toe heeft laten zien, beginnen er scheurtjes te ontstaan. Dit is zorgelijk nieuws voor Oekraïne.

"Dit is de eerste keer dat we met 27 landen bijeen zijn in een land dat in oorlog is", aldus demissionair minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot vanuit Kyiv tegen Nieuwsuur. "Het is een manier om te laten zien dat we gezamenlijk Oekraïne steunen en dat we dat zullen blijven doen zolang dat nodig is."

Hoewel de steun gezamenlijk is, is deze toch niet volledig. De buitenlandministers van Polen en Hongarije waren afwezig. Hongarije heeft sinds het begin van de oorlog moeite om financiële en militaire steun aan Oekraïne te leveren, en Polen heeft onlangs aangekondigd voorlopig geen nieuwe wapens aan Oekraïne toe te zeggen.

"Polen zit momenteel in een verkiezingscampagne, dus dat verklaart deels wat er gebeurt", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen. "Het belang van Polen om de eigen landbouw te beschermen en Oekraïens graan tegen te houden, weegt zwaarder dan het belang van Oekraïne om geld te hebben voor de strijd tegen Rusland."

De uitkomst van de verkiezingen in Polen zal grote gevolgen hebben voor Oekraïne. Hoewel de PiS-partij momenteel de leiding heeft in de peilingen, zal deze een andere partij nodig hebben om te regeren. "De partij KPN heeft een behoorlijk anti-Oekraïens en anti-Europees sentiment. Als ze samen gaan regeren, betekent dat niet veel goeds voor Oekraïne."

Een andere zorg voor Oekraïne is de recente verkiezingswinst in Slowakije van de pro-Russische Robert Fico. Met zijn partij Smer ging hij de verkiezingen in met de slogan "geen kogel meer naar Oekraïne". Een mogelijke regeringspartner van Smer is de Slowaakse Volkspartij. "Die twee partijen samen zullen minder geneigd zijn om Oekraïne te steunen", aldus Deen.

Naast Hongarije zijn er nu dus twee Europese landen die niet onvoorwaardelijk achter Oekraïne staan, of zelfs een pro-Russische houding aannemen. "Dit laat zien hoe fragiel de Europese steun is", benadrukt Deen. "Er wordt gezegd dat we volledig achter Oekraïne staan, totdat het te veel geld kost, totdat de boeren boos worden, totdat we de wapens zelf nodig hebben. Slechts enkele verkiezingen kunnen de Europese eenheid onder druk zetten."

Desondanks is de algemene steun vanuit de Europese Unie nog steeds groot. Tot 2027 heeft de EU 50 miljard euro toegezegd. De politieke ontwikkelingen in buurlanden zijn niet de grootste zorg voor Oekraïne, maar die aan de andere kant van de oceaan, in de Verenigde Staten.

Het Amerikaanse Congres heeft tot op heden ingestemd met 113 miljard dollar aan wapens en andere steun sinds de Russische inval in Oekraïne. President Biden wil daar nog eens 24 miljard dollar aan toevoegen, maar onder druk van het Congres is daar 6 miljard van afgehaald. Steeds minder Amerikanen steunen de miljarden die naar Oekraïne gaan, en een groep harde republikeinen vindt dat de overheid flink moet bezuinigen, ook op steun aan Oekraïne.

Het merendeel van de inspanningen van Oekraïne is erop gericht om de VS aan boord te krijgen. Dit was