Verkiezingen in Slowakije wekken zorgen in Europa
Gepubliceerd op 30/09/2023 01:00 in Buitenland
Met grote belangstelling en zorgen kijkt Europa dit keer naar de verkiezingen in Slowakije, ondanks dat het maar een kleine lidstaat betreft. Oud-premier Robert Fico, van de partij SMER, staat op kop in de peilingen en belooft een andere koers te varen dan de huidige pro-Westerse regering. Hij stelt zelfs voor om de steun aan buurland Oekraïne stop te zetten, wat bij andere westerse landen voor bezorgdheid zorgt, aangezien Slowakije momenteel nog een belangrijke bondgenoot is.
Fico was al twee keer premier van Slowakije en zijn voorkeur voor Rusland als partner werd duidelijk toen hij in 2014 EU-sancties tegen Rusland afkeurde. Zijn regeerperiode werd echter gekenmerkt door corruptieschandalen waarbij oligarchen invloed op de politie uitoefenden. Deze oligarchen bedreigden zakenlieden, namen steekpenningen aan en hielpen hun bevriende zakenmensen uit de handen van justitie te blijven, aldus onderzoeksjournalist Marek Vagovic.
De moord op onderzoeksjournalist Jan Kuciak, die corruptie in verband bracht met de regering van Fico, dwong de omstreden politicus in 2018 tot aftreden. Vervolgens werd er een nieuwe regering gekozen die beloofde corruptie aan te pakken en zich meer op het Westen te richten. Echter, door interne conflicten hield deze regering geen stand, waardoor er nu vervroegde verkiezingen plaatsvinden.
Deze verkiezingen staan in het teken van de oorlog in Oekraïne en Slowaken lijken minder bereid te zijn om zich tegen Rusland te keren. Ze zijn het doelwit van grootschalige pro-Russische desinformatiecampagnes, waar Fico in zijn campagne op inspeelt. Hij beweert dat niet Rusland, maar de Oekraïners de oorlog zijn begonnen. Tijdens een verkiezingsbijeenkomst in september beloofde Fico dat Slowakije geen kogels naar Oekraïne zal sturen, omdat hij de oorlog die Rusland voert niet steunt en juist vrede wil.
Journalist Vagovic beschouwt deze uitspraken als misleidend. Hoewel Fico geen complimenten aan Rusland maakt, stelt hij wel dat Rusland een partner is wiens belangen niet genegeerd moeten worden.
Andere EU-landen vrezen dat als Fico aan de macht komt, Slowakije zich niet alleen zal afkeren van steun aan Oekraïne, maar ook zal veranderen in een lidstaat waar persvrijheid en onafhankelijke rechtspraak onder druk komen te staan, zoals in Polen en Hongarije al het geval is. "De vrees bestaat dat hij democratische instituties zal aan banden leggen," aldus Vagovic.
De partij van Fico staat momenteel op ongeveer 20 procent in de peilingen, vergelijkbaar met de progressieve partij PS. Indien SMER wint, lijkt het mogelijk voor hen om een rechtse coalitie te vormen, wellicht met extreemrechtse partijen. Als PS echter de grootste partij wordt, wordt het moeilijk voor de progressieven om een regering te vormen, aangezien meerdere potentiële partnerpartijen dreigen de kiesdrempel niet te halen.