Onzekerheid over toekomst Nagorno-Karabach blijft bestaan na wapenstilstand

Gepubliceerd op 22/09/2023 14:00 in Buitenland

Twee dagen na de wapenstilstand tussen Azerbeidzjan en Armenië, zijn de leiders van beide partijen het nog niet eens over de toekomst van Nagorno-Karabach. Een afgevaardigde van de Azerbeidzjaanse regering heeft aangegeven dat Armeense burgers de enclave veilig kunnen verlaten via de enige weg die naar Armenië leidt, maar tot op heden is daar nog niets van te merken.

Dinsdag voerde Azerbeidzjan aanvallen uit op Nagorno-Karabach, waarbij volgens Armeense bronnen meer dan 200 mensen omkwamen en meer dan 400 mensen verwond raakten. Een dag later werd er met Russische bemiddeling een staakt-het-vuren afgekondigd tussen beide partijen, waarna de Armeense strijders hun wapens neerlegden. Deskundigen zijn van mening dat het bestand feitelijk neerkomt op de capitulatie van Armenië.

Op dit moment voeren afgevaardigden van Nagorno-Karabach en de Azerbeidzjaanse regering gesprekken over de toekomst van de enclave. Nagorno-Karabach, ongeveer even groot als de Nederlandse provincie Noord-Brabant, bevindt zich op Azerbeidzjaans grondgebied, maar valt onder Armeens bestuur. Er wonen ongeveer 120.000 Armeniërs.

De verwachting is dat Azerbeidzjan volledige controle zal krijgen over het gebied. De Azerbeidzjaanse president Alijev heeft verklaard dat de overwegend christelijke bevolking van Nagorno-Karabach hun geloof kan blijven uitoefenen en stemrecht zal krijgen in Azerbeidzjan. Naar verwachting willen de meeste Armeniërs die in de enclave wonen de regio verlaten. Sinds het oplaaien van het geweld zijn duizenden inwoners gevlucht naar de luchthaven, in de hoop bescherming te vinden bij de aanwezige Russische vredeshandhavers. Het vliegveld zelf is echter niet operationeel.

Azerbeidzjan heeft vandaag verklaard bereid te zijn amnestie te verlenen aan Armeense strijders die hun wapens hebben neergelegd. Echter, rond het middaguur was er volgens persbureau Reuters nog geen overeenkomst bereikt tussen de leiders van Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan over veiligheidsgaranties. Azerbeidzjan heeft echter wel toegezegd om vandaag drie zendingen met humanitaire hulp naar Nagorno-Karabach te sturen, waar om is gevraagd door Armeniërs in het gebied.

Ondertussen gaan de protesten in de Armeense hoofdstad Jerevan voor de vierde dag op rij door. Armeniërs verwijten hun regering dat zij niet heeft ingegrepen en onvoldoende bescherming heeft geboden aan hun landgenoten in de enclave. De betogers eisen het aftreden van premier Pasjinjan. Volgens Oost-Europadeskundige Bob Deen is de oppositie tegen premier Pasjinjan voornamelijk afkomstig uit Nagorno-Karabach. Zij zijn sterk tegen hem gekant omdat zij van mening zijn dat hij niet genoeg doet.

De voornaamste reden dat de regering niet ingrijpt, volgens Deen, is dat het Armeense leger op dit moment niet in staat is om Azerbeidzjan tegen te houden. Men is bang dat als Azerbeidzjan hen verslaat, de president van Azerbeidzjan niet zal stoppen bij de Armeense grens. Sterker nog, hij is al eens de grens overgestoken. Dit zou kunnen leiden tot een grootschalige interstatelijke oorlog.

De Armeense premier heeft aangegeven dat er accommodaties beschikbaar zijn voor 40.000 gezinnen uit Nagorno-Karabach. Dit zou betekenen dat vrijwel alle inwoners van de enclave onderdak kunnen vinden