VS verwelkomt vrijgelaten Iraanse-Amerikanen na gevangenenruil

Gepubliceerd op 19/09/2023 15:00 in Buitenland

Vijf Iraanse-Amerikanen die vrijgelaten zijn bij een veelbesproken gevangenenruil met Iran zijn aangekomen in de Verenigde Staten. Het vliegtuig landde vroeg in de ochtend op een militair vliegveld in de buurt van Washington DC.

Van drie van de vrijgelaten Amerikanen is de identiteit bekendgemaakt. Het gaat om de zakenmannen Siamak Namazi (51) en Emad Shargi (59), en milieuactivist Morad Tahbaz (67). Namazi werd in 2015 opgepakt in Iran, de twee anderen in 2018. Alle drie werden beschuldigd van spionage. De vierde en vijfde vrijgelaten gevangenen blijven voorlopig anoniem op verzoek van hun families.

De onderhandelingen over de gevangenenruil hebben maanden geduurd en vonden plaats in Qatar. Delegaties van zowel de Verenigde Staten als Iran verbleven in aparte hotels op korte afstand van elkaar, terwijl bemiddelaars tussen hen heen en weer reisden. De diplomatieke betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Iran werden in 1980 verbroken na de bestorming en bezetting van de Amerikaanse ambassade in Teheran.

Qatar heeft de hoop uitgesproken dat de Verenigde Staten en Iran nu ook weer met elkaar in gesprek zullen gaan over kwesties zoals het Iraanse atoomprogramma. Sommige analisten zijn echter sceptisch en verwachten geen diplomatieke doorbraak als gevolg van de gevangenenruil. Drie van de vijf vrijgelaten Iraniërs hebben ervoor gekozen om niet terug te keren naar Iran.

Een voorwaarde voor de gevangenenruil was dat de Verenigde Staten bevroren Iraanse tegoeden ter waarde van 6 miljard dollar zou vrijgeven. Dit geld bevond zich in Zuid-Korea, dat veel olie importeert van Iran. De gevangenenruil kon doorgaan nadat het geld naar rekeningen in Doha, de hoofdstad van Qatar, was overgemaakt.

Volgens de afspraak moet het vrijgegeven Iraanse tegoed worden besteed aan humanitaire hulp en mag het niet worden gebruikt voor het Iraanse atoomprogramma of de mogelijke ontwikkeling van kernwapens.

Direct na de gevangenenruil kondigde de Verenigde Staten nieuwe sancties aan tegen Iran, gericht op de voormalige president Ahmadinejad en het Iraanse ministerie van Inlichtingen. De specifieke aard van deze sancties is niet bekendgemaakt. President Biden heeft deze strafmaatregelen opgelegd vanwege de betrokkenheid bij het onrechtmatig vasthouden van onder andere Robert Levinson en het gebrek aan antwoorden met betrekking tot deze zaak.

Levinson, een gepensioneerde FBI-agent, verdween in 2007 op het Iraanse eiland Kish. Na zijn carrière bij de FBI werkte Levinson als privédetective. Iran beweerde altijd dat het land niets te maken had met zijn verdwijning, maar Amerikaanse autoriteiten geloven dat hij is gegijzeld door Iraanse geheime diensten en waarschijnlijk in gevangenschap is overleden.