Dood Wagnerleiders zorgt voor onzekerheid in Ruslands huurlingenleger
Gepubliceerd op 25/08/2023 01:00 in Buitenland
Het Russische huurlingenleger Wagner staat op losse schroeven na de dood van Jevgeni Prigozjin in een vliegtuigcrash. Prigozjin was niet alleen het gezicht en de financier van de organisatie, maar ook de militaire en logistieke baas bevonden zich in het neergestorte toestel. Hierdoor is de directie van Wagner in één klap verdwenen en rijst de vraag hoe lang de huurlingen nog loyaal zullen blijven.
De positie van Wagner was al wankel na de mislukte muiterij van Prigozjin eind juni, waarbij de troepen van Wagner zich terugtrokken uit Oekraïne en richting Moskou oprukten. Een deal wist de opstand op het nippertje te voorkomen, maar niet voordat president Poetin het verraad noemde. Sindsdien heeft Wagner te maken met toenemende druk.
Duizenden Wagnertroepen werden naar Belarus gestuurd, waar velen hun wapens moesten inleveren. Anderen werden aangemoedigd om over te stappen naar het Russische leger of naar het huurlingenleger Redut, dat nauwe banden heeft met de Russische militaire top.
Ook in Syrië voelden de mannen van Wagner de druk van Moskou. Na de muiterij werden ze gedwongen een contract te tekenen bij het Russische ministerie van Defensie. Hierdoor werden ze onder controle gebracht en verloren ze hun vrijheid en onafhankelijkheid.
Volgens defensiespecialist Peter Wijninga van The Hague Centre for Strategic Studies wordt Redut waarschijnlijk een belangrijk onderdeel van Moskous poging om Wagner onder controle te krijgen. Hij benadrukt echter dat Redut mogelijk niet zo effectief zal zijn op het slagveld als Wagner. Wagner kon namelijk opereren zonder belemmerd te worden door de bureaucratie van het ministerie van Defensie.
De dood van Wagnerleiders heeft ook gevolgen voor verschillende Afrikaanse landen waar de organisatie actief is. Journalist en Afrikakenner Bram Vermeulen denkt dat dit een schokgolf veroorzaakt bij krijgsheren en regeringsleiders, zoals de Rapid Support Forces (RSF) in Sudan. De RSF heeft deals gesloten met Wagner, waarbij de huurlingen toegang krijgen tot goudmijnen in ruil voor aanvoerlijnen. Vermeulen is echter van mening dat Wagner niet volledig zal verdwijnen uit deze landen, zoals de Centraal-Afrikaanse Republiek, waar ze bijna het hele land hebben overgenomen.
Het is mogelijk dat Rusland erin slaagt om de Wagnertroepen in Afrika onder controle te krijgen en hen te laten aansluiten bij Redut. Maar zowel Vermeulen als Wijninga betwijfelen of dit een geschikt alternatief is. De persoonlijke relaties tussen Wagnerleiders en hun Afrikaanse opdrachtgevers, die de connectie tussen Wagner en deze landen vormen, zijn namelijk niet zomaar te vervangen.
De toekomst van Wagner blijft dus onzeker na de dood van Prigozjin en de andere leiders. Het Russische huurlingenleger zal moeten zien om te gaan met de veranderingen en uitdagingen die hun organisatie te wachten staan.