Hiphop in Nederland: een muzikale revolutie die blijft groeien

Gepubliceerd op 11/08/2023 14:00 in Buitenland

DJ Kool Herc veroorzaakte exact 50 jaar geleden in New York City een muzikale revolutie. Op een zomerfeestje in The Bronx mixte hij snel beats van twee platen aan elkaar. Deze gebeurtenis, bekend als de 'Back to School Jam', wordt beschouwd als het startschot van de hiphopcultuur.

In de afgelopen 50 jaar is hiphop uitgegroeid tot een van de meest populaire muziekgenres ter wereld. Ook in Nederland, waar de scene al zo'n 40 jaar bestaat, heeft hiphop een enorme transformatie doorgemaakt. "Ik vind het echt prachtig, een soort droomvlucht", zegt Extince, een van de pioniers in Nederland, nu 55 jaar oud en afkomstig uit Oosterhout.

Nederlandse rappers zijn in hoge mate vertegenwoordigd in de Nederlandse streaminglijsten. In 2021 waren vier van de vijf meest beluisterde artiesten op Spotify Nederlandse rappers. "Met de komst van streaming is duidelijk geworden hoe groot hiphop is", zegt Vincent Patty, ook bekend als rapper Jiggy Djé en tevens platenbaas. "Daarvoor was het ook al groot, maar veel moeilijker om te meten."

Terug naar het begin: Clive Campbell, beter bekend als DJ Kool Herc, noemde zijn mixtechniek de Merry-Go-Round. Zodra de drumsolo op de ene plaat voorbij was, wisselde hij naar de andere. "Hij gebruikte twee losse draaitafels, elk aangesloten op hun eigen luidsprekers, omdat er toen nog geen mixer was", legt Extince uit.

Op deze manier creëerde de 18-jarige DJ een voortdurende drum groove waarover hij ritmisch teksten improviseerde. Dit werd later rappen genoemd, uitgevoerd door een Master of Ceremonies (MC).

De vorming van hiphop was een geleidelijk proces waarbij artiesten als Grandmaster Flash, Afrika Bambaataa en DJ Kool Herc een belangrijke rol speelden. In combinatie met breakdance en graffiti vormen DJ'en en MC'ing de vier elementen van hiphop.

"Het begon voor mij pas echt met het album The Message van Grandmaster Flash and the Furious Five (1982)", herinnert Extince zich. Dit legendarische album gaf hiphop een nieuwe dimensie. De teksten behandelden verwaarloosde buurten, sociale problemen, drugs, criminaliteit en geweld. "Rap is het CNN voor zwart Amerika", zoals Chuck D van Public Enemy het omschreef.

Het album bevatte ook scratchen, het met de hand verschuiven van een draaiende plaat, wat zorgde voor een futuristisch geluid. Het duurde even voordat men begreep wat dit geluid precies was. "Wat hoor ik toch voor instrument? Eerst dachten we dat mensen met de rits van een trainingsjack speelden, maar het geluid klonk op elke plaat anders." Het kwartje viel pas toen Extince een DJ zag scratchen op video.

Begin jaren '80 leerde Peter Kops, zoals Extince in het dagelijks leven heet, ook over het bestaan van de andere elementen van hiphop. Hij zag de Nederlandse breakdancegroep Electric Boogiemen optreden bij Sonja Barend. Dit gaf de muziek meer dimensie.

De rage uit de Verenigde Staten zorgde ervoor dat steeds meer jongeren gingen rappen, waaronder ook de Nederlanders MC Miker G en DJ Sven, die in 1986 een internationale hit scoorden met Holiday Rap.

Extince had het jaar daarop een hit in Nederland met zijn single The Milkshake Rap. Hij trad ermee op in de tv-show van Paul de Leeuw. In die periode waren er al rappers actief in het Nederlands en in 1992 werd het eerste Nederlandse hiphopalbum, Osdorp Stijl van het Amsterdamse Osdorp Posse, uitgebracht. Extince begon ook in het Nederlands te rappen en werkte samen met Osdorp Posse in Turbotaal.

Terwijl Engelstalige hiph