Klimaatverandering resulteert in extreem weer: hittegolven worden frequenter en intenser

Gepubliceerd op 25/07/2023 08:00 in Buitenland

2023 is nu al een jaar vol extreem weer. Hitterecords boven de 45 graden in Zuid-Europa, ellenlange hittegolven in Amerika en temperaturen boven de 50 graden in China. Welke rol speelt klimaatverandering daarin?

Een groep wetenschappers heeft deze vraag onderzocht en de conclusie is helder: zonder de opwarming van de aarde zou dit extreme weer in Amerika en Europa "vrijwel onmogelijk" zijn geweest. In China is de kans op dergelijk weer nu 50 keer groter dan toen het gemiddeld 1,2 graden kouder was op aarde. Deze weersextremen zijn inmiddels niet meer uitzonderlijk te noemen.

Eerdere onderzoeken hebben al aangetoond dat alle hittegolven tegenwoordig te linken zijn aan klimaatverandering. Ze duren langer, zijn intenser en komen vaker voor. Voor dit onderzoek hebben de wetenschappers drie hittegolven in juli bestudeerd: de achttien dagen durende hittegolf in Amerika en Mexico, de zeven dagen in Zuid-Europa en de hittegolf van meer dan veertien dagen in China.

In deze periodes werden miljoenen inwoners gewaarschuwd voor de hitte, waren er hittedoden en vonden er bosbranden plaats. Om het onderzoek te beperken, selecteerden de wetenschappers specifieke perioden en gebieden waar de impact van de hittegolven het grootst was.

Afgelopen juni was ook heet, waardoor het wereldwijd de warmste maand ooit gemeten was. Dit soort temperaturen waren voor de industrialisatie eigenlijk ondenkbaar, zo blijkt uit modellen. In die tijd was de kans op hittegolven zoals in China één op duizend of zelfs nog kleiner. Daarom hebben de wetenschappers deze bewoording gekozen. In pre-industriële tijden was een hitteperiode zoals in China iets minder onwaarschijnlijk, met een kans van één keer in de 250 jaar.

Maar tegenwoordig is het beeld heel anders. In Europa kunnen we nu eens in de tien jaar een hittegolf verwachten, terwijl dit vroeger zeldzaam was. In Amerika is dit eens in de vijftien jaar en in China eens in de vijf jaar.

De onderzoekers benadrukken dat deze resultaten wetenschappelijk gezien niet verrassend zijn. "Dit valt allemaal binnen onze modellen", aldus klimaatonderzoekster Mariam Zachariah van het Imperial College London. "Zolang we blijven doorgaan met het verbranden van fossiele brandstoffen, zal het klimaat blijven opwarmen en zullen hittegolven frequenter en intenser worden. Het is zo simpel."

Het feit dat hittegolven nu tegelijkertijd plaatsvinden, is volgens de onderzoekers niet vreemd. "Vroeger waren dit zeldzame gebeurtenissen, maar nu niet meer. Omdat ze niet meer zo uitzonderlijk zijn, is het minder toevallig dat ze tegelijkertijd voorkomen", zegt klimaatwetenschapper Friederike Otto van het Imperial College Londen.

Maar speelden andere weerfenomenen, zoals El Niño, geen rol in deze hittegolven? "In dit onderzoek hebben we de rol van El Niño niet meegenomen in onze berekeningen. Echter, uit eerder onderzoek weten we dat de invloed hiervan klein is in vergelijking met de uitstoot van broeikasgassen."

Het onderzoek heeft ook gekeken naar de intensiteit van de hittegolven, die ook is toegenomen. In Europa liggen de maximumtemperaturen 2,5 graden hoger door de opwarming, in Amerika is dat 2 graden en in China was de hittegolf een graad warmer dan zonder klimaatverandering.

Het belang van dit onderzoek is duidelijk: hittegolven zoals deze worden normaal en alleen maar heter. Om ergere gevolgen te voorkomen, is het stoppen van de uitstoot